culturelestelling.amsterdam Open in urlscan Pro
173.212.199.148  Public Scan

Form analysis
0 forms found in the DOM

Text Content

Skip to content


CULTURELE STELLING VAN AMSTERDAM

Menu
 * Home / Kaart
 * Projecten
 * Manifest
 * Legenda van de kaart Expand child menu
   * Cultureel beheer/verhuur
   * Locaties op de kaart
 * Contact


WELKOM BIJ DE CULTURELE STELLING VAN AMSTERDAM

Bogota


1 / RUIGOORD / CULTURELE VRIJHAVEN

Ruigoord 76

www.ruigoord.nl


TOEN

Ruigoord is een voormalig eiland en een dorp met dezelfde naam in de
Houtrakpolder binnen de gemeentegrenzen Amsterdam. Uit gevonden potscherven weet
men dat Ruigoord al in de 11e eeuw bewoond was. In de 16e eeuw bleef het als
eiland achter in het wassende water van het IJ. Gaandeweg kreeg het de naam 't
Ruyghe Oort. In 1835 werden er de eerste huizen gebouwd. In 1964 besloot de
toenmalige Amsterdamse wethouder Joop den Uyl het gebied te bestemmen tot
haventerrein voor de Afrikahaven. Het dorp werd gekraakt op 24 juli 1973, de
leegstaande woningen en het kerkgebouw werden in gebruik genomen door
kunstenaars. Al decennialang is Ruigoord als culturele vrijhaven nog steeds een
'eiland' omringd door industriële oliehavens.


NU

Woningen en ateliers. Er worden culturele activiteiten georganiseerd in het
voormalige kerkgebouw en grote festivals zoals het jaarlijkse Landjuweel. De
Stichting huurt van het Havenbedrijf t/m 2026 en wil in de toekomst
publieks-activiteiten verbreden.





2 / DE VERADEMING

Buikslotermeerdijk 95

www.admnoord.org/


TOEN

Na de ontruiming van het ADM terrein in Havens West begin 2019, kwam een deel
van de ADM community terecht op de Slibvelden van het voormalige Riool
Waterzuiveringsterrein (RWZI) in Amsterdam Noord. Ruim 21 jaar lang was het ADM
een gekraakt knoop- en referentiepunt voor alternatieve, contraculturele
artistieke en DIY-creativiteit voor de hele stad met een duidelijke invloed in
heel Europa. Het verblijf van de ADM community was aanvankelijk gelimiteerd tot
1 november 2020. In de laatste 2 jaar werkte deze culturele woonwerkgemeenschap
van ongeveer 50 personen aan een inhoudelijk en uitvoerbaar voorstel voor de
tijdelijke invulling van het Groene Veld, zoals de RWZI nu genoemd wordt. Dit
gebeurde in samenwerking met de Expeditie Vrije Ruimte en de Culturele Stelling
van Amsterdam.


NU

De ADM community, nu verenigd in Vereniging de Verademing, fungeert samen met de
CSA als kwartiermaker voor het Groene Veld voor een periode van 3,5 jaar.
Muziek, theater, kunst, cultuur en festivals worden middels een eigenwijze
subculturele programmering op toegankelijke wijze in de komende jaren tot stand
gebracht. Voor de toekomst van het Groene Veld zijn er nog geen concrete
ontwikkelingsplannen.



De Heining


3 / 1800 ROEDEN/CULTUREEL BEDRIJVENTERREIN

Joris van den Berghweg 101-113

www.de1800roeden.nl


TOEN

Het complex De 1800 Roeden is gebouwd als munitieopslagplaats als onderdeel van
de Stelling van Amsterdam. Het defensiecomplex werd gebouwd tussen 1870 en 1910.
Doel van het complex was: 'Oplegging van munitie en explosieven voor de Sector
Sloten'. De plaatselijk gehanteerde naam Het Kruithuis herinnert nog aan deze
functie. Gekocht van Domeinen door huidige eigenaren in 1996. Stichting 1800
verhuurt aan leden.


NU

Hal A is aangemerkt als onderdeel van De Stelling van Amsterdam op de Unesco-
lijst van Werelderfgoed en de Rijks-monumentenlijst. Kunstenaars, traditionele
ambachten, ontwerpbureaus, geluidskunstenaars, fotografen, meubelmakers,
evenementen bureaus, een amfitheater en horecagelegenheid: Het Rijk van de
Keizer.   



De Omleiding


4 / KUNSTFORT BIJ VIJFHUIZEN

Fortwachter 1, Vijfhuizen (NH)

www.kunstfort.nl


TOEN

Het monumentale Fort bij Vijfhuizen maakt deel uit van de Stelling van Amsterdam
als onderdeel van de sector Sloten. Het was de taak van dit fort om de Ringvaart
en de dijk van de Haarlemmer-meerpolder te verdedigen. Fort bij Vijfhuizen is
een van de eerste gebouwen in Nederland die in beton zijn uitgevoerd. Het
gebruik van beton werd nodig voor verdedigingswerken na de uitvinding van de
'brisantgranaat'. In 1996 werd het uitgeroepen tot UNESCO Wereld-erfgoed. Sinds
2005 heeft het forteiland een kunstbestemming.


NU

Stichting Kunstfort bij Vijfhuizen heeft een expositieruimte met internationaal
publieksprogramma met 'interventies' van kunstenaars en diverse educatieve
activiteiten.



De Vlugt
WOW


5 / RIJKSHEMELVAARTDIENST

Oude Haagseweg 58

www.rijkshemelvaart.nl


TOEN

'De Genie', zoals het vroeger werd genoemd voorzag in de drinkwatervoorziening
van de Stelling van Amsterdam. De eerste bronputten werden al in 1887 geslagen.
De gebouwen uit 1904 bestonden uit een ontijzerings-inrichting, bezinkvijvers,
rein-waterkelders en een aantal woningen voor de werknemers van het pompstation.
Het drinkwater was bestemd voor de bevolking van Amsterdam en Zaandam. In 1989
werd het in gebruik genomen door een groep kunstenaars. Na de uitspraak van de
rechter tegen sloop op Hemelvaartsdag richtte deze de 'Vereniging
Rijkshemelvaartdienst' op.


NU

Gekraakt. RHVD is een onafhankelijke onverenigde woonwerkgemeenschap met een
Yoga- en Dansstudio, Volkskeuken, Moestuinen, Sauna, Open ateliers, Artist in
Residence, Exposities, Workshops, Jamsessies en een sweatlodge. Sinds 2018 is
het Kasteel alias Ontijzeringsinrichting aangemerkt als gemeentemonument.





6 / NIEUW EN MEER/KUNST EN BEDRIJVEN

Oude Haagseweg 51

www.nieuwenmeer.nl


TOEN

Het terrein, tussen de Ringvaart en het Nieuwe Meer, deed oorspronkelijk dienst
als wapen- en munitieopslagplaats van Rijksdomeinen. De eerste gebouwen dateren
uit 1918 en maakten deel uit van de Stelling van Amsterdam, waar het bekend
stond onder de naam Magazijn voor Bijzondere opkomst. Op 25 juni 1988 werd het
gekraakt door de bewoners van de kort daarvoor ontruimde panden aan de
Conradstraat. De gemeente heeft het terrein van Rijksdomeinen gekocht en de
panden 'om niet' doorverkocht aan Stichting Nieuw en Meer en de grond in
erfpacht uitgegeven. Hiermee was de legalisatie in 1991 een feit.


NU

De Erfpacht afgekocht t/m 2041, Rijks-monument sinds 2015. Onder de ruim 100
kunstenaars en verwante bedrijven zijn vrijwel alle disciplines binnen de
beeldende en toegepaste kunsten vertegenwoordigd. Het complex wordt nog steeds
zonder enige vorm van subsidie geheel zelfstandig beheerd en bestuurd. Stichting
Nieuw en Meer is eigenaar van de panden. Vereniging van huurders.



Maakgemeenschap de Hoop
LTS


7 / BINNENPRET EN OCCII

Eerste Schinkelstraat 14-16

www.binnenpr.home.xs4all.nl


TOEN

Gebouwd in 1884 als paardentramremise met stallen 'Schinkelhaven' ontworpen door
architect Abraham Salm. De gevel aan de Amstelveenseweg is een mooi voorbeeld
van de Russische nationale stijl. In 1984 werden het pand en de stallen
gekraakt. Dit was uit protest tegen de op handen zijnde ontruiming van het grote
gekraakte complex 'Wijers' aan de Nieuwe-zijds Voorburgwal. In 1989 begon de
gemeente Amsterdam de actie 'Schoon Schip' waarbij alle in gemeentebezit
verkerende kraakpanden werden aan-geschreven; waarvan het merendeel uiteindelijk
is gelegaliseerd. In 1992 werd het OCCII Onafhankelijk Cultureel Centrum In It
opgericht.


NU

OCCII is muziekpodium, concertzaal en multifunctioneel cultureel
ontmoetingscentrum. Teatro Munganga, Eetcafe MKZ, Radio Patapoe, Kinderpret,
Kindertheater en kinderdisco, oefenruimtes en werkruimtes, Anarchistische
bibliotheek, Hacklab Lag. Vereniging Binnenpret waar alle 16 delen lid van zijn,
is eigenaar en beheert de gebouwen. Erfpacht sinds 1989 onlangs langlopend
verlengd tot 2067.





8 / KOSTGEWONNEN

3de Kostverlorenkade 34-35

www.kostgewonnen.nl


TOEN

Het schoolgebouw is opgeleverd in 1915 als onderdeel van de westelijke
stadsuitbreiding. In 1992 verlaat de laatste school het pand. Buurtbewoners
kraakten het leegstaande pand in 1993. Op de begane grond kwamen
buurtvoorzieningen: een schaakcafé, een crèche en een knutsel-academie voor de
kinderen uit de buurt. Op de bovenverdiepingen zijn (woon)-ateliers
gerealiseerd. In 2005 kopen de gebruikers, die zich verenigd hebben in de
Vereniging Kostgangers, het pand van het stadsdeel Oud West.


NU

Kunstenaars, architecten, grafisch/web designers, filmmaker, fotograaf en
Theater de Cameleon. Stichting Kostgewonnen functioneert als Raad van Toezicht.
Vereniging Kostgangers wordt bestuurd door de leden en gebruikers van het pand.



HW10


9 / OT301

Overtoom 301

www.ot301.nl


TOEN

Tot 1999 was de Nederlandse Filmacademie in het pand gevestigd. OT301 is
gekraakt in 1999 en in 2006 aangekocht door een diverse internationale
gemeenschap die als collectief het alternatieve, non-profit podium OT301 runt.


NU

Een non-profit platform/organisatie met een op kunst gerichte en politiekbewuste
subcultuur. Werken, wonen en publieke functies worden gecombineerd. Uitgebreid
internationaal programma; ateliers, Artist in Residence, galerie, concertzaal,
bar, Vegan Keuken, cinema, radiostation en jeugdtheater.



VLLA


10 / ATELIERSWG

Ketelhuisplein 41

www.atelierwg.nl


TOEN

In 1634 werd het Pesthuys op de plek van het huidige WG-terrein in gebruik
genomen. Later werd er een 'dolhuys' aan toegevoegd voor krankzinnigenzorg. In
1893 is Paviljoen 1 in gebruik genomen als onderdeel van het Wilhelmina
Gasthuis. In 1925 nam het Wilhelmina Gasthuis de functie van academisch
ziekenhuis over van het Binnengasthuis. Toen in 1973 het Academisch Medisch
Centrum werd gebouwd, verhuisde het ziekenhuis naar buiten de stad. Vanaf 1980
gingen zowel de gemeente als de buurt op zoek naar een nieuwe bestemming voor
het WG-terrein. In 1984 is het voor een korte periode gekraakt aangezien het
definitieve contract met de gemeente op zich liet wachten en omdat het door
leegstand steeds verder achteruitging. Door samenwerking te zoeken met WBV Het
Oosten werd een plan voor casco-verbouw financieel haalbaar. In 1994 werden de
laatste woon- en werkeenheden opgeleverd.


NU

De Woon- en Werkvereniging WG-terrein beheert de panden i.s.m. Stichting Beheer
WG-terrein en woningbouwvereniging Stadgenoot (Paviljoen 18 en 19/ Paviljoen 1
en 2) en verhuurt zo'n 80 woon- en 35 werkeenheden aan personen,
maatschappelijke organisaties, kunstenaars en startende bedrijven. Twee
expositieruimten: Punt WG en WGKunst en restaurant WG Cafe.



Lola#3 Luid
Lely


11 / WOONWERKPAND TETTERODE

Da Costakade 158

www.wwpt.nl


TOEN

Het gebouw Tetterode is in 1903 door de Lettergieterij Amsterdam, voorheen firma
N. Tetterode, in gebruik genomen als fabriekspand in Jugendstil van architect
J.W.F. Hartkamp. In de periode 1901-1962 breidde het bedrijf zijn fabriek en
werkplaatsen uit door verwerving van belendende panden. Zo ontstond een complex
van verschillende bouwstijlen. In 1914 richtte de Lettergieterij Amsterdam op de
begane grond aan de Da Costakade een typografische bibliotheek in, waarvan het
interieur ontworpen is door architect K.P.C. De Bazel. Begin 1980 verliezen
de oude fabriek en de werkplaatsen hun functie. In 1981 verkoopt de firma
Buhrmann/Tetterode het complex aan de Bataafse AannemingsMaatschappij (BAM) die
van plan was het pand, op de Jugendstilgevel na, te slopen om er koopwoningen,
kantoren, winkels en een parkeergarage te realiseren. De kraak van het complex
op 17 oktober 1981 was een protest tegen deze plannen vanuit enkele
buurtorganisaties, waaronder het Wijkopbouworgaan Oud/West en een aantal
kraakgroepen.


NU

Woonwerkpand Tetterode bestaat uit 160 woon- en werkruimtes. Er zijn
klein-schalige bedrijven, ambachtelijke werkplaatsen, maatschappelijke en
culturele organisaties, ateliers en woningen. Tetterode heeft de status van
Rijks-monument. Vereniging Ruimschoots huurt het Casco van het Tetterodecomplex
sinds 1986 van woningbouwvereniging Stadgenoot.   





12 / VONDELBUNKER

Vondelpark 8A

www.vondelbunker.nl


TOEN

Bij de aanleg van de Vondelbrug in 1947 werd besloten om in één van de
bruggenhoofden een atoomschuilkelder te bouwen. De schuilkelder is nooit als
zodanig gebruikt. In de jaren '50 zat er tijdelijk een Rock-n'Rollschool annex
jongerencafé. In 1968 vestigde zich er het eerste echte jongerencentrum van
Amsterdam: de Beat--kelder 'Lijn 3', vernoemd naar de nog steeds overdenderende
tram. Ondanks haar korte levensduur heeft deze Beat-kelder historie geschreven
met een spontaan nachtelijk optreden van de op dat moment al doorbrekende
popgroep Pink Floyd.


NU

Stichting Nulpunt huurt van Bureau Broedplaatsen Amsterdam. Schuilkelder voor
onafhankelijke cultuur. Cultureel en Internationaal muziek-programma, De
KONTRA:BAR, Dichter onder de tram, Cinema, Art.



Lizzy


13 / 'T SCHOOLTJE

Van Ostadestraat 43-49

www.schooltje.org


TOEN

In 1988 is de oude school aan de van Ostadestraat gekraakt om voorzieningen voor
wonen en werken te realiseren. Na ontruiming heeft vervolgens een kleine groep
van de oorspronkelijke krakers het pand gelegaliseerd.


NU

Vereniging van bewoners (Nagelvast) en een Vereniging van bedrijven (Rust
Roest). Kunstenaars, Aida (organisatie voor vervolgde kunstenaars), juridisch
bureau De Pijp, Steungroep vrouwen zonder verblijfsvergunning, Searchweb en een
sociale tandarts.



Casa Sofia
Acta


14 / WOON-WERKPAND DE FABRIEK

van Ostadestraat 233

www.ostade233.nl


TOEN

Vanaf 1881 is drukkersfirma Holdert & Co een van de grootste drukkerijen van de
hoofdstad. Het bedrijf was aanvankelijk op het Rokin gevestigd, en sedert 1889
in Felix Meritis op de Keizersgracht. In 1894 begint de zoon van Holdert een
eigen stoomdrukkerij aan de Nieuwezijds Voorburgwal, Elsevier geheten. Deze
verhuist in 1900 naar Van Ostadestraat 233. Gekraakt in Juni 1980.


NU

Vereniging Ostadestraat 233 heeft onlangs de erfpacht verlengd tot 2067.De
Volkskamer voor sociale/culturele activiteiten en voku op donderdagen,
Fietsenwerkplaats Smerig, (strip)tekenares-sen, meubelmakers, theatermaker,
grafisch vormgever, zeefdrukkers, fotografen, drukkerij de Raddraaier en 12
bewoners.





15 / FREDERIK HENDRIKSCHOOL

Frederik Hendrikstraat 111-115

www.frederikhendrikschool.nl


TOEN

Voormalig 1e Amsterdamse Christelijke Nijverheidsschool voor meisjes. Gekraakt
in 1983 en gekocht van de gemeente in 1989.


NU

Eigendom en beheer door Stichting en een bewonersvereniging. Erfpacht t/m 2067.
Tweeëntwintig huurders, vijf bedrijven, De Nieuwe Anita - Bar/Club/Poppodium,
Stichting Mainline - kennis- en steunpunt drugsgebruikers, Robin Food Kollektief
- volkskeuken, ASKV - Steunpunt voor Vluchtelingen.



Kaskantine
Butcher's Tears


16 / WITTE MUS

Wittenstraat 29/33




TOEN

De Witte Mus is gevestigd in een voormalig schoolgebouw uit 1892. Nadat het pand
eind jaren '80 gekraakt werd, is er in 1992 na onderhandelingen met de gemeente
en het grondbedrijf door de Witte Mus een erfpachtcontact voor dertig jaar
getekend.


NU

Stichting Witte Mus. Erfpacht onlangs verlengd t/m 2067. Bewoners, musici,
architecten, kunstenaars en onderzoekers. Het Aktiefonds, burgerbeweging
DeGoedeZaak, de culturele vereniging Cantina Vocaal, Stichting Holland Bolga
Support en verschillende milieuorganisaties.



Sup


17 / ZAAL 100

De Wittenstraat 100

www.zaal100.nl


TOEN

Van 1905 tot 1984 was er een lagere school gevestigd. Na leegstand werd het pand
gekraakt en in 1992 kreeg Zaal 100 een erfpachtcontract van de gemeente.


NU

Stichting Beheer de Wittenstraat 100 heeft het pand in erfpacht t/m 2067.
Cultuurcentrum met een divers aanbod aan theater, concerten, dansvoorstellingen,
dichtkunst, exposities, congressen, informatiebijeenkomsten, kunstenaars en
bedrijfjes waaronder: Ekoklus, Vrije Keyser tv (VKTV), Witfilm (filmproductie),
Grafx MFG:grafische vormgeving en Stichting Brokken.





18 / XPOSITRON

Elektronstraat 12

www.xpositron.nl


TOEN

Stichting Xpositron is ontstaan nadat een aantal huurders van het complex van
het huidige 'De Hallen' (voormalig tramremise in Amsterdam West) op straat
kwamen te staan waarna zij zich verenigden en op zoek gingen naar een nieuwe
locatie. Voor het pand aan de Elektronstraat werd met ondersteuning van Bureau
Broedplaatsen een huurcontract getekend en geschikt gemaakt voor verhuur van
betaalbare werkruimten.


NU

Aangekocht door Stichting Xpositron, volledig gerund wordt door de huurders
zelf. Ruim 90 huurders allemaal werkzaam in creatieve sector. Beeldend
kunstenaars, filmakers, grafisch ontwerpers, design, food, muziek, fotografie.



Loodsen X & Y
Da Vinci


19 / WERKGEBOUW HET VEEM

van Diemenstraat 410

www.veem.nl


TOEN

Het Veem is gebouwd als pakhuis voor de overslag van luxegoederen uit de
Nederlandse koloniën. Koffie, thee, tabak en cacao werden hier tijdelijk
opgeslagen. Het hoofdgebouw in gele baksteen kreeg aanvankelijk de naam Oranje
Nassau Veem, omdat het in het kroningsjaar van Wilhelmina in 1898 werd
opgeleverd. Na jaren van leegstand werd het gebouw in 1981 gekraakt met als doel
het creëren van betaalbare werkruimtes. In een aantal fasen werden de 10.000 m2
van Het Veem door de vereniging omgevormd tot 70 grote en kleine atelier- en
werkruimtes. De laatste fase van de verbouwing vond plaats in 1997.


NU

Vereniging van leden: alle huurders/gebruikers. Erfpacht tot 2067. Ateliers en
kleinschalige (ambachtelijke) bedrijven. Expositieruimte de Veemvloer en het
Veemtheater.



Filmhuis Cavia


20 / BROEDPLAATS NDSM

NDSM-Plein

www.ndsmloods.nl


TOEN

Toen de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij, opgericht in 1894, na WO2
fuseerde met de Nederlandsche Dok Maatschappij, werd de NDSM-werf één van de
grootste scheepswerven ter wereld. Na de oliecrisis van de jaren '70 staakten
deze activiteiten en ging de werf in 1984 failliet. Het uitgestrekte terrein met
reusachtige loodsen, hellingbanen en kraansporen werd décor voor spectaculaire
voorstellingen zoals van de Dogtroep en Robodock. In 1999 won een groep
kunstenaars, skaters en vrijbuiters een gemeentelijke wedstrijd met een
ambitieus voorstel voor een experimentele, multidisciplinaire cultuurwerf. De
monumentale Scheepsbouwloods werd omgetoverd tot de Kunststad met bijna 10.000
m2 zelf ontworpen en zelf-gebouwde ateliers waar meer dan 200 kunstenaars,
ambachtslieden en creatieve makers nog altijd werken. Ook de ruimtes onder de
hellingbanen werden door kunstenaars in gebruik genomen.


NU

De NDSM Loods (Scheepsbouwloods) is een rijksmonument; de Stichting Kinetisch
Noord is eigenaar in erfpacht; de kunstenaars en makers van de Kunststad zijn
zelf eigenaar van het bouwwerk van hun werk-ruimtes en huren de casco
oppervlakte. De X-Helling is ook een rijksmonument, de ateliers en de ruimte om
de helling heen zijn in eigen beheer, de kunstenaars zijn in gesprek met de
gemeente over de toekomst. De NDSM is nog altijd een van de grootste
vrijplaatsen van Nederland. Naast de Kunststad en de ateliers in de X-Helling is
er ook een nieuwe broedplaats NDSM Treehouse met 100 werkruimtes:
www.treehousendsm.com Treehouse NDSM heeft een tijdelijk contract tot 2028.
Verder hebben tal van andere initiatieven en activiteiten tegenwoordig ook een
thuis op de werf.



De Wittenplaats


21 / DE INKTFABRIEK

Brouwersgracht 140-142

www.inktfabriek.nl


TOEN

Op 1 juni 1980 werd de voormalige Inkt-fabriek Rudolph Meijer aan de
Brouwersgracht 152-154 gekraakt. In 1992 heeft de gemeente de fabriek gekocht en
geholpen de verbouwing te financieren.


NU

Vereniging van bewoners en gebruikers huren van woningbouwvereniging De Key.
Woningen, werkplaatsen en verschillende kunstenaarsateliers.



Beautiful Distress


22 / VRIJPLAATS SINGEL 46/48

Singel 46/48




TOEN

Het bedrijfspand is gebouwd voor confectiebedrijf N.V. Nederlandsche
Confectiefabriek Necofa. In 1943 verdwijnt de joodse firma uit het pand aan het
Singel 46/48 - -datzelfde jaar koopt Gerrit Meinen met zijn firma Bercofa
(Berlijnse Confectie Fabriek) de panden. In 1962 wordt het pand door speculanten
gekocht en verhuurd aan de Rijkspostspaarbank. Vanaf 1972 stond het pand leeg en
was en prooi aan lekkages en verval. Vier jaar later trekt een groep krakers
erin en verovert verdieping na verdieping, haalt schimmel van de muren en bouwt
kamers. Na jarenlange onderhandeling met de gemeente krijgen de bewoners het
pand in beheer en richten het precies in zoals zij wenselijk vinden. En zo
beheren en vergroenen zij het pand nog steeds gezamenlijk.


NU

Buurthuis, alternatief restaurant, ateliers en woningen voor kleine culturele
organisaties en mensen met kleine beurs, deels kunstenaars. Status:
Gelegaliseerd met erfpacht-constructie. Pand is nu Rijksmonument.



Cargo in Context


23 / WOON- EN WERKPAND VRANKRIJK

Spuistraat 216

www.vrankrijk.org


TOEN

Het pand uit 1875 was eerst een timmerwerkplaats en later een steendrukkerij.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was deze drukkerij in bezit van Marten Toonder
Studio's die er ook door het verzet valse papieren voor onderduikers liet maken.
Na de Bevrijding kwam de drukkerij in handen van De Telegraaf en garagehouder
Hendrik Tabak die het pand in 1975 verlieten. Na jaren van speculatie en
leegstand werd het pand in 1982 gekraakt om sloop ten behoeve van de bouw van
appartementen te voorkomen.


NU

Gekocht in 1992. Woningen, café, sociaal--politiek centrum en een
mini-concertzaal. Gevarieerd politiek-cultureel programma met debatten en
discussiebijeenkomsten, films, theater en concerten.





24 / W139

Warmoesstraat 139

www.w139.nl


TOEN

De oude sociëteit en variététheater werd in 1979 gekraakt door een groep jonge
pas afgestudeerde studenten van de Rietveld Academie. Zij deelden de ambitie om
in Amsterdam een tegencultuur op te zetten, een beweging tegen de gesloten
wereld van de commerciële kunst van musea en galeries.


NU

W139 is een productie- en presentatieruimte voor hedendaagse kunst. W139 vierde
in 2019 dat zij al 40 jaar lang kunstenaars de tijd en de ruimte kan bieden voor
vrije artistieke verkenning in het hart van Amsterdam.    De 'W' biedt
voortdurend een vernieuwende groep kunstenaars de tijd, ruimte en
verantwoordelijkheid om groepstentoonstellingen te initiëren startend vanuit hun
eigen artistieke praktijken en ambities. Nieuwe initiatoren komen voort uit deze
groepstentoon-stellingen. Parallel aan de groepstentoonstellingen worden sinds
2017 kunstenaars uitgenodigd om werk te presenteren in de Polarroom; de
tentoonstellingsruimte op de eerste verdieping. Stichting W139 is eigenaar van
het pand en maakt deel uit van het van het Blauwlakenblok.



De Muziekstraat


25 / SAUS / STICHTING ATELIERS UTRECHTSE-DWARSSTRAAT

Utrechtsedwarsstraat 28-30




TOEN

Gebouwd in 1885 als openbare armenschool met gymlokaal en onderwijzers-woning.
Later zat hier de Centrale Keuken Gemeentelijke Kindervoeding. Het pand werd in
1988 gekraakt door kunstenaars op zoek naar woon- en werkruimte. De Amsterdamse
gemeente, die in deze tijd nog sympathiek tegenover kraken stond, werkte mee aan
de legalisering van het pand dat voor 1 gulden werd verkocht aan SAUS (Stichting
Ateliers Utrechtsedwarsstraat).


NU

Eigenaar Stichting SAUS en Huurders Vereniging VAUS. Het pand huisvest dertien
werk-, atelierruimtes voor beeldend kunstenaars, (grafisch) ontwerpers,
film-makers, architecten en een restaurator. 



Atelier 74
De Verkeerstoren en De Ruimte


26 / HET FORT VAN SJAKOO

Jodenbreestraat 24

www.sjakoo.nl


TOEN

Toen in de 17e eeuw veel joden kwamen wonen in de Breestraat veranderde de naam
in Jodenbreestraat. Het pand op nummer 24 staat bekend als het voormalige
Titushuis. Sinds 1977 is hier Boekhandel het Fort van Sjakoo gevestigd.


NU

Van kraak naar koop in 1988. De boekhandel wordt momenteel draaiende gehouden
door vrijwilligers. Van het laatste nieuws tot degelijke achtergrondinformatie
en geschiedenis. Een breed scala aan links-politieke en maatschappijkritische
onderwerpen. Ook veel aandacht voor buitenlandse uitgaven, muziek en
tijdschriften in verschillende talen. 





27 / DE CEUVEL

Korte Papaverweg 2 t/m 6

www.deceuvel.nl


TOEN

Voor een voormalige werf werd in 2012 door de gemeente Amsterdam een prijsvraag
uitgeschreven met het doel tot herbestemming. Een groep (landschaps)architecten,
technologen en entrepeneurs wonnen met hun voorstel en kregen het terrein 'de
Ceuvel' voor 10 jaar in bruikleen.


NU

Duurzame broedplaats in bruikleen van de gemeente tot 2022. Amsterdams eerste
circulaire kantoorpark. Oude woonboten zijn met fundering en al op het zwaar
vervuilde terrein geplaatst en verbouwd tot duurzame werkplekken. Rondom de
boten krijgen bodem-reinigende planten vrij spel om de vervuilde grond te
zuiveren. De Ceuvel is niet alleen een 'verboden tuin' die na 10 jaar schoner
wordt achtergelaten, maar ook een speeltuin voor duurzame technieken om energie
op te wekken en afval te verwerken. Een cultureel centrum rondom duurzaamheid,
een café-restaurant en een drijvend hotel.



ALab
Tolhuistuin


28 / PAKHUIS WILHELMINA

Veemkade 572

www.pakhuiswilhelmina.nl


TOEN

Als pakhuis gebouwd in 1892 in het Oostelijk Havengebied. Op 25 juni 1988,
tijdens het Europees voetbal-kampioenschap, werd het gebouw gekraakt door een
groep kunstenaars. Toen het in 1994 met sloop werd bedreigd is het door de
kunstenaars bezet. Vervolgens is de Stichting Wilhelmina opgericht die zich
heeft ingezet om het gebouw met haar karakteristieke en culturele waarden te
behouden, te kopen en exploitabel te maken als werkgebouw met betaalbare huren
voor kunstenaars.


NU

Aangekocht door Stichting Wilhelmina. Breed aanbod van kunstenaars, ontwerpers,
architecten, musici, theatermakers, fotografen en ambachtslieden. Een aantal
projectruimten voor diverse culturele activiteiten.



RongWrong


29 / PLANTAGEDOK

Plantage Doklaan 8-12

www.plantagedok.nl


TOEN

Oorspronkelijk gebouwd in 1872 als kerkzaal. Later werd het achtereenvolgens een
drukkerij en een gymzaal van een Technische school. In 1998 is het gebouw
gekraakt en in 2000 konden de krakers het pand, met hulp van de Gemeente
Amsterdam, aankopen en verbouwen. In 2010 is de zaal volledig gerenoveerd en
zoveel mogelijk in oude staat hersteld.


NU

Eigendom van Stichting en de Vereniging. Voortdurende Erfpacht t/m 2067. Een
collectief project waar dertig mensen wonen en werken. Architecten, beeldend
kunstenaars, acteurs, politieke activisten, ambachtsmensen, muzikanten en
ontwerpers. Er zijn een aantal (semi) publieke faciliteiten: de grote Dokzaal,
De Dokhuisgalerie, een café en een Artist in Residence.



Rietwijker


30 / NIEUWLAND

Pieter Nieuwlandstraat 93-95

www.nieuwland.cc


TOEN

In 1893 is het pand als lagere school gebouwd tijdens de bouw van de
Dapperbuurt. Dit pand is een van de weinige originele panden die nog over zijn
uit die periode. In de jaren '80 is het gebouw flink gerenoveerd en is de school
vervangen door een multifunctioneel centrum.


NU

Aankoop in 2015 door woningbouw-vereniging Soweto. Een combinatie van een
woongroep, non-profit werkplekken en een sociaal politiek buurtcentrum.





31 / JOE'S GARAGE

Pretoriusstraat 43

www.joesgarage.nl


TOEN

Tijdens de 2de Wereldoorlog zat groentewinkel van gebr. Buys op deze plek. In
2005 werd het pand, na leegstand van meer dan een jaar, gekraakt. Het openbaar
ministerie had intussen conservatoir beslag gelegd op het pand, en de buurt
keurde het veelal goed. En sindsdien is het een gekraakt politiek-sociaal
centrum.


NU

Gekraakt sinds 2005. Een weggeefwinkel, veganistische keuken en filmavonden.
Volledig gerund door vrijwilligers met verschillende achtergronden,
nationaliteiten en (non)genders.



De Tanker


32 / BAJESDORP

HJE Wenckebachweg 12-46

www.bajesdorp.nl


TOEN

Het woonwijkje bestond tot 2019 uit de oude dienstwoningen van de Bijlmerbajes.
Na jarenlange leegstand werden in 2003 de eerste woningen gekraakt. Vanwege het
kraakverbod in 2010, hebben de bewoners aan plannen gewerkt om de bestaande
vrijplaats voor de toekomst te behouden. In 2011 werd de Vereniging Bajesdorp
opgericht. De bestaande huizen redden lukte helaas niet, in 2018 is het terrein
verkocht aan vastgoedontwikkelaar AM, onderdeel van Koninklijke BAM Groep.
Datzelfde jaar onderhandelde Bajesdorp met succes over een nieuw te bouwen
vrijplaats op hetzelfde terrein.


NU

Vereniging Bajesdorp. 2021: De vrijplaats is in deze tijdelijke fase verhuist
naar het nieuwe stuk grond waar de Bajesdorpers wonen en werken vanuit mobiele
units. Bajesdorp krijgt dit jaar de grond in erfpacht. Het definitieve ontwerp
is gemaakt in samenwerking met Studio Seven (architecten). In twee jaar zal het
gebouw in opdracht van Bajesdorp casco gebouwd worden en daarna afgebouwd door
de bewoners en gebruikers. Voor de financiering verkopen de Bajesdorpers
obligaties aan stad- en landgenoten.



Aan lager wal
Station Westerdok


33 / HEESTERVELDCC

Heesterveld 75, Amsterdam-Zuidoost

www.heesterveldcc.nl


TOEN

De Heesterveld Creative Community is gevestigd in één van de laatste complexen
van architect Frans van Gool uit 1982 in de oorspronkelijke Bijlmer. HCC is
opgericht in 2012 als collectief van studenten en culturele ondernemers om
creativiteit, samenwerking en cultureel ondernemerschap te stimuleren en te
faciliteren en Heesterveld tot hét culturele epicentrum van de Bijlmermeer te
maken.


NU

Stichting HCC runt de broedplaats maar valt niet onder het broedplaatsbeleid.
Gebouw is eigendom van Ymere. Beeldend kunstenaars, grafisch ontwerpers,
producenten van diverse muziekgenres, schrijvers/dichters, zangers, rappers,
culturele organisaties.





34 / GREEN TRIBE

Overschiestraat 172-A

www.greentribe.nl


TOEN

In 2010 begon deze groep met wonen op een open plek in stadsdeel Amsterdam--west
waar zij hun originele ideeën over een ecodorp en zelfredzaamheid uitbreidden.
In 2013 zochten zij een andere geschikte plek voor hun ecodorp project, en
betrokken zij tijdelijk een terrein op het Zeeburgereiland dat al jaren niet in
gebruik was. Zij richtten vereniging 'GreenTribe' op. In december 2018 zijn
kraakten ze een    braakliggend terrein in Nieuw West.


NU

Vereniging Green Tribe is een zelfvoor-zienend eco-dorp. Streng-ecologisch
gemeenschappelijk wonen, werken en tuinieren. Er zijn groente- en kruidentuinen,
dieren, een aquaponics systeem, zonne-cellen, een natuurlijk
waterzuiverings-systeem, regenwateropvang voor alles behalve drinkwater en
composttoiletten. Daarnaast bieden ze hun buurt mogelijkheden om te
participeren. D.m.v. workshops, kleine muziek-evenementen, uitwisseling van
voedsel, verkoop van zelf gemaakte en zelf gekweekte producten, een
weggeefwinkel, yoga en meditatie--sessies, etc.



Electric Ladyland
De Kloof 86 / literair centrum Perdu


35 / VWWO-WATERWOLF

Tweede Leeghwaterstraat 7-9

www.vwwo.nl


TOEN

Pand dateert uit 1885, sinds 2005 een gemeentelijk monument. Door sloopplannen
verdreven, betrok de Vereniging Werk- en Woongemeenschap Oostenburg in 1984 de
Leeghwaterschool in de ontvolkte Czaar Peterbuurt, onder de gemeentevoorwaarde
van één huurcontract. De vijftien VWWO-kunstenaars bouwden summiere
woonvoorzieningen in de ateliers, aan de rafelrand langs het Van Gend &
Loosterrein. Het gentrificatie--proces leidde later tot de bouw van stadsvilla's
en aanleg van het Funenpark.


NU

Sinds 2005 is de woon-gedoogstatus van de VWWO contractueel erkend, als
'uitsterf-constructie'! In 2020 koos de VWWO voor behoud van het huurcollectief
via een broedplaatsstatus met mede-gebruikers, zonder subsidie. Onder de naam
VWWO-WATERWOLF wordt een cultureel programma aangeboden. Zelfbeheer en
medeverantwoordelijkheid voor elkaars huur geeft een vangnet voor de leden bij
wisselende inkomsten, en een kostenbesparing op beheer en onderhoud voor de
gemeente die toch in 2018 individuele verhuur wilde opleggen.





36 / LOODS 6

KNSM-Laan 191

www.loods6community.nl


TOEN

Loods 6 werd in 1921 in opdracht van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot
Maatschappij gebouwd voor de overslag van goederen en later verbouwd tot
passagiersterminal. In de jaren 80 verhuurde de gemeente het 24000 m2 grote
gebouw aan kunstenaars. Verenigd in een stichting verkregen zij het in erfpacht
en de woningcorporatie De Key verstrekte een lening. Loods 6 werd een
verzamelgebouw van ateliers, winkels en creatieve ondernemers. Als
garantstelling voor de lening eiste De Key het enkel-voudige bestuur op waardoor
de huurders zeggenschap over hun stichting verloren.


NU

Monument Loods 6 functioneert als een zelfstandig bolwerk binnen de culturele
backbone van Amsterdam. De huurders zijn door De Key gedagvaard. De rechter doet
medio 2022 uitspraak. Nadat De Key had verklaard, zonder zelf eigenaar te zijn,
om het gebouw na aflossing van de lening te willen verkopen, hebben de huurders
in 2018 de belangenvereniging Loods 6 Community opgericht. Behalve verkoop
voorkomen wil de Community dat het vermogen uit stichting Loods 6 ten goede komt
aan de oorspronkelijke statutaire doelstelling: Loods 6 en de culturele sector
van Amsterdam.



Oud Nico


37 / SEXYLAND WORLD

Noordwal 1, A'dam-Noord

www.sexyland.amsterdam


TOEN

Begonnen als Sociëteit SEXYLAND op het NDSM terrein.


NU

SEXYLAND World is een cultureel clubhuis voor het creatieve (nacht)leven met
doorlopende programmering. Een plek waar de vrije ruimte en het gedeeld
eigenaarschap naar een hoger niveau zijn getild doordat verschillende culturele,
creatieve en maatschappelijke partijen een eigen ruimte hebben onder hetzelfde
dak. Het totale programma bestaat uit kunstinstallaties, exposities, theater en
performance kunst, livemuziek, een nachtclub, een buurthuis, activiteiten voor
jongeren uit de buurt, een museumwinkel, een filmhuis, een rustruimte,
exposities, podcasts, ontmoetingsplekken, workshops en radiostudio. 



Mediamatic
Pakhuis de Zwijger


38 / VRIJPALEIS

Paleisstraat 107

www.vrijpaleis.nl


TOEN

De voormalig drukkerij van het handelsbladcomplex, op steenworp afstand van de
Dam, werd in 1979 gekraakt. Na een aantal chaotische jaren van voornamelijk
opruimen opende Aorta in 1982 haar deuren. Na de legalisatie werd in 1990
galerie Kis geopend, in 2018 vrij Paleis.


NU

'Vrij Paleis' is een facilitair collectief, een poging tot vrijplaats. Er werken
nu ongeveer 30 kunstenaars en ambachtslieden in de ateliers en de werkplaats. In
de galerie en het middenplein tonen zij hun werk. Deze expositieruimtes in het
hart van de binnenstad worden voor een (maat)schappelijk tarief aangeboden voor
culturele experimenten.





39 / STUDIO 239

Prinsengracht 239

www.studio239.nl


TOEN

In het zeventiende-eeuwse pand was de suikerraffinaderij Sint Joris gevestigd.
Vanaf de negentiende eeuw is het lange tijd gebruikt als schoolgebouw. Achter
Studio 239, te bereiken via de naastliggende besloten steeg, is één van de
oudste poortjes van Amsterdam te vinden: de zogeheten Broodpoort. Het
naast-gelegen Huiszittenhuis (Prinsengracht 237) was één van de eerste
armenhuizen van Amsterdam en de Broodpoort was de plek waar brood werd
uitgedeeld.


NU

Na leegstand werd het pand in 1987 gekraakt en bewoond en op de begane grond
werden de twee grote zalen in gebruik genomen door theatergroep Zep. In 1994
werd het pand gelegaliseerd met steun van woningbouwvereniging De Key en de
gemeente Amsterdam.



Costa Rica
Einde van de Wereld


40 / HET DOMIJN

Bloemendalerweg 51, Weesp

www.hetdomijn.nl


TOEN

De gebouwen zijn in 1917 gebouwd als locomotievenfabriek; tijdens de crisis van
de jaren '30 wordt de failliete fabriek overgenomen door Defensie; in WO II
wordt het om zijn strategische ligging geannexeerd door de Luftwaffe; vervolgens
dient het o.a. als opslag voor drop-off-tanks van de Lockheed Starfighters; Eind
1989 wordt het complex opnieuw geannexeerd, ditmaal door kunstenaars. Het is het
begin van een lange strijd met de gemeente Weesp om het terrein en de panden te
behouden en als een kunstenaars- en ambachtscoöperatie uiteindelijk eigenaar te
worden.


NU

Gekocht door de Coöperatie Het Domijn U.A. sinds 2016. Beeldende kunst,
fotografie, visuele communicatie, theater, literatuur, decorbouw, meubeldesign
en uitvoering, metaalbewerking, architectuur en muziek.



Krayenhoff
De Remise
Pakt
WIHH gallery
Fort Knox
Tugela
VKG
Marcipanis
Cinetol
Molli Chaoot
Galeriewoningen Zomerdijkstraat
Old School Amsterdam
Kroon
Laurel Project Space
Koch
Wijk 7
Ateliers Echtenstein
Broedplaats Fenix
Ateliers Kruitberg
ISO Amsterdam
Looiersgracht 60
Odessa
Studio K
De Groene Gemeenschap
Luycksterrein Brouwerhuisje
Yland
Buurtboerderij Ons Genoegen
Concertgemaal
Paleis van Mieris
Kunstinitiatief Retort
De Punt
Framer Framed
BAU
Broedplaats Bouw
Beyound Ego's
Factor IJ
Ru Pare
Kunstplint Florijn
Ps Project Space
CBK Zuidoost
Bureau Postjesweg
Prospect Eleven
Ps. K_o_t_
Re Mo
Paper Fetish
Lola Bae
Lab 111
De Modestraat
Mijn Stadstuin
Kabouterhuys
De Tuinen van West
Podiummozaiek
Lola Bae
Huis te Vraag
Museum Zeeburg
Ginds
Halte Zamenhofstraat
020studio
't Landje
Astaro Theatro
Azart Ship of Fools
Badhuistheater
Cultureland
Volta
Zone2source
Rehearsal
Nieuw Dakota
A rose is a rose is a rose
Lambiek
San Serriffe
Lola Buitenpost
ALTRE
Lola Kroon
Bar Bario
Treehouse NDSM





Proudly powered by WordPress