www.lumc.nl Open in urlscan Pro
2606:4700::6812:75ec  Public Scan

Form analysis
7 forms found in the DOM

<form>
  <fieldset>
    <legend class="visuallyhidden">Consent Selection</legend>
    <div id="CybotCookiebotDialogBodyFieldsetInnerContainer">
      <div class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonWrapper"><label class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonLabel" for="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonNecessary"><strong
            class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonDescription">Noodzakelijk</strong></label>
        <div class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSliderWrapper CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSliderWrapperDisabled"><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonNecessary"
            class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonDisabled" disabled="disabled" checked="checked"> <span class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></div>
      </div>
      <div class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonWrapper"><label class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonLabel" for="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonPreferences"><strong
            class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonDescription">Voorkeuren</strong></label>
        <div class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSliderWrapper"><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonPreferences" class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton CybotCookiebotDialogBodyLevelConsentCheckbox"
            data-target="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonPreferencesInline" checked="checked" tabindex="0"> <span class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></div>
      </div>
      <div class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonWrapper"><label class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonLabel" for="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonStatistics"><strong
            class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonDescription">Statistieken</strong></label>
        <div class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSliderWrapper"><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonStatistics" class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton CybotCookiebotDialogBodyLevelConsentCheckbox"
            data-target="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonStatisticsInline" checked="checked" tabindex="0"> <span class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></div>
      </div>
      <div class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonWrapper"><label class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonLabel" for="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonMarketing"><strong
            class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonDescription">YouTube</strong></label>
        <div class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSliderWrapper"><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonMarketing" class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton CybotCookiebotDialogBodyLevelConsentCheckbox"
            data-target="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonMarketingInline" checked="checked" tabindex="0"> <span class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></div>
      </div>
    </div>
  </fieldset>
</form>

---

<form><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonNecessaryInline" class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonDisabled" disabled="disabled" checked="checked"> <span
    class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></form>

---

<form><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonPreferencesInline" class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton CybotCookiebotDialogBodyLevelConsentCheckbox" data-target="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonPreferences"
    checked="checked" tabindex="0"> <span class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></form>

---

<form><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonStatisticsInline" class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton CybotCookiebotDialogBodyLevelConsentCheckbox" data-target="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonStatistics"
    checked="checked" tabindex="0"> <span class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></form>

---

<form><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonMarketingInline" class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton CybotCookiebotDialogBodyLevelConsentCheckbox" data-target="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonMarketing" checked="checked"
    tabindex="0"> <span class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></form>

---

<form class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSliderWrapper"><input type="checkbox" id="CybotCookiebotDialogBodyContentCheckboxPersonalInformation" class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButton"> <span
    class="CybotCookiebotDialogBodyLevelButtonSlider"></span></form>

---

<form id="search-input-form">
  <input id="search-input" class="ui-autocomplete-input overlay-input-field" type="text" placeholder="Zoeken" autocomplete="off">
  <svg class="icon-search-large" viewBox="0 0 37 37" width="37" height="37">
    <use xlink:href="/static/lumc/img/svg/sprite.svg#icon-search-large"></use>
  </svg>
  <div id="autocomplete-holder">
    <ul id="ui-id-1" tabindex="0" class="ui-menu ui-widget ui-widget-content ui-autocomplete ui-front" style="display: none;"></ul>
  </div>
</form>

---

Text Content

 * Toestemming
 * Details
 * [#IABV2SETTINGS#]
 * Over


WIJ WILLEN ONZE WEBSITE GRAAG VERBETEREN

We gebruiken cookies om het bezoek aan onze website te analyseren. Zo kunnen we
de website gericht verbeteren. Daarnaast gebruiken we cookies om de website goed
te laten werken en om bijvoorbeeld video's te kunnen laten zien.

Consent Selection
Noodzakelijk

Voorkeuren

Statistieken

YouTube

Details tonen
 * Noodzakelijk 21
   
   Noodzakelijke of minimale cookies zijn nodig om de website bruikbaar te
   maken. Ze helpen bij basisfuncties als paginanavigatie en toegang tot
   beveiligde gedeelten van de website. Zonder deze cookies kan de website niet
   naar behoren werken.
    * Cookiebot
      1
      Meer informatie over deze aanbieder
      1.gifGebruikt om het aantal sessies op de website te tellen, noodzakelijk
      om de levering van CMP producten te optimaliseren.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Pixeltracker
    * Google
      2
      Meer informatie over deze aanbieder
      
      Sommige gegevens die door deze provider worden verzameld, zijn bedoeld
      voor personalisatie en het meten van de effectiviteit van advertenties.
      
      rc::aDeze cookie wordt gebruikt om onderscheid te maken tussen mensen en
      bots. Dit is gunstig voor de website om juiste rapporten over het gebruik
      van de website te maken.
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: Lokale HTML-opslag
      rc::cDeze cookie wordt gebruikt om onderscheid te maken tussen mensen en
      bots.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
    * Microsoft
      4
      Meer informatie over deze aanbieder
      AI_bufferGebruikt in combinatie met de "AI_sentbuffer" om het aantal
      gegevensserver-updates (Azure) te beperken. Dankzij deze synergie kan de
      website ook dubbele updates van de gegevensserver detecteren.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      AI_sentBufferGebruikt in combinatie met de "AI_buffer" om het aantal
      gegevensserver-updates (Azure) te beperken. Dankzij deze synergie kan de
      website ook dubbele updates van de gegevensserver detecteren.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      object(#-#-##:#:#.#)Houdt de tijdzone van de gebruiker vast.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      ai_sessionHoudt gebruikersstatussen over paginabezoeken bij.
      Maximale bewaartermijn: 1 dagType: HTTP-cookie
    * forms.lumc.nl
      4
      frontendSlaat een willekeurige ID op die ervoor zorgt dat een gebruiker op
      unieke wijze kan worden geïdentificeerd als gast of ingelogde gebruiker.
      Functies zoals "Laatst bekeken items" of behoud van de ingelogde status
      zijn verbonden met deze cookie.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      rvtokenNodig voor het gebruik van LUMC formulieren
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      rvtoken.#Gebruikt om formulieren op de website te implementeren.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      TS#Gebruikt voor de beveiliging van de website en om fraude te detecteren.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
    * forms.lumc.nl
      mijn.patientcoach.lumc.nl
      consent.cookiebot.com
      
      3
      CookieConsent [x3]Slaat de cookiestatus van de gebruiker op voor het
      huidige domein
      Maximale bewaartermijn: 1 jaarType: HTTP-cookie
    * www.lumc.nl
      7
      __Host-sessionidHoudt gebruikersstatussen over paginabezoeken bij.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      __RequestVerificationTokenHelpt Cross-Site Request Forgery (CSRF)
      -aanvallen te voorkomen.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      ARRAffinityGebruikt om verkeer naar de website te distribueren op
      verschillende servers om de responstijden te optimaliseren.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      ARRAffinitySameSiteGebruikt om verkeer naar de website te distribueren op
      verschillende servers om de responstijden te optimaliseren.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      contrastCookieRegistreert de contrast modus gekozen door de bezoeker
      Maximale bewaartermijn: 7 dagenType: HTTP-cookie
      TiPMixRegistreert welk servercluster de bezoeker bedient. Dit wordt
      gebruikt in samenhang met trafficverdeling, om de gebruikerservaring te
      optimaliseren.
      Maximale bewaartermijn: 1 dagType: HTTP-cookie
      x-ms-routing-nameRegistreert welk servercluster de bezoeker bedient. Dit
      wordt gebruikt in samenhang met trafficverdeling, om de gebruikerservaring
      te optimaliseren.
      Maximale bewaartermijn: 1 dagType: HTTP-cookie

 * Voorkeuren 0
   
   Voorkeurscookies zorgen ervoor dat een website informatie kan onthouden die
   van invloed is op het gedrag en de vormgeving van de website, zoals de taal
   van uw voorkeur of de regio waar u woont.
   
   Wij gebruiken geen cookies van dit type

 * Statistieken 1
   
   Statistische cookies helpen ons te begrijpen hoe bezoekers de website
   gebruiken. De gegevens worden anoniem verzameld.
    * Microsoft
      1
      Meer informatie over deze aanbieder
      ai_userWordt gebruikt door de Microsoft Application Insights-software om
      statistisch gebruik en telemetrie-informatie te verzamelen. De cookie
      slaat een unieke ID op om gebruikers te herkennen bij terugkerende
      bezoeken in de loop van de tijd.
      Maximale bewaartermijn: 1 jaarType: HTTP-cookie

 * YouTube 27
   
   
   De marketingcookies op onze website zijn van YouTube. Deze worden gebruikt om
   bijvoorbeeld de interactie met de video's op onze website bij te houden.
   
    * Google
      4
      Meer informatie over deze aanbieder
      
      Sommige gegevens die door deze provider worden verzameld, zijn bedoeld
      voor personalisatie en het meten van de effectiviteit van advertenties.
      
      NIDRegistreert een uniek ID die het apparaat van een terugkerende
      gebruiker identificeert. Het ID wordt gebruikt voor gerichte advertenties.
      Maximale bewaartermijn: 6 maandenType: HTTP-cookie
      _gaGebruikt om gegevens naar Google Analytics te verzenden over het
      apparaat en het gedrag van de bezoeker. Traceert de bezoeker op
      verschillende apparaten en marketingkanalen.
      Maximale bewaartermijn: 2 jaarType: HTTP-cookie
      _ga_#Gebruikt om gegevens naar Google Analytics te verzenden over het
      apparaat en het gedrag van de bezoeker. Traceert de bezoeker op
      verschillende apparaten en marketingkanalen.
      Maximale bewaartermijn: 2 jaarType: HTTP-cookie
      _gcl_auGebruikt door Google AdSense om te experimenteren met de
      efficiëntie van advertenties op websites die hun services gebruiken.
      Maximale bewaartermijn: 3 maandenType: HTTP-cookie
    * YouTube
      23
      Meer informatie over deze aanbieder
      #-#Wordt gebruikt om de interactie van gebruikers met embedded inhoud bij
      te houden.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      __Secure-ROLLOUT_TOKENIn afwachting
      Maximale bewaartermijn: 180 dagenType: HTTP-cookie
      iU5q-!O9@$Registreert een unieke ID om statistieken bij te houden van
      welke video's van YouTube de gebruiker heeft gezien.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      LAST_RESULT_ENTRY_KEYWordt gebruikt om de interactie van gebruikers met
      embedded inhoud bij te houden.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      LogsDatabaseV2:V#||LogsRequestsStoreWordt gebruikt om de interactie van
      gebruikers met embedded inhoud bij te houden.
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: GeïndexeerdeDB
      nextIdWordt gebruikt om de interactie van gebruikers met embedded inhoud
      bij te houden.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      remote_sidNoodzakelijk voor de implementatie en functionaliteit van
      YouTube-video's op de website.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      requestsWordt gebruikt om de interactie van gebruikers met embedded inhoud
      bij te houden.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      ServiceWorkerLogsDatabase#SWHealthLogNoodzakelijk voor de implementatie en
      functionaliteit van YouTube-video's op de website.
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: GeïndexeerdeDB
      TESTCOOKIESENABLEDWordt gebruikt om de interactie van gebruikers met
      embedded inhoud bij te houden.
      Maximale bewaartermijn: 1 dagType: HTTP-cookie
      VISITOR_INFO1_LIVEProbeert de bandbreedte van gebruikers te schatten op
      pagina's met geïntegreerde YouTube-video's.
      Maximale bewaartermijn: 180 dagenType: HTTP-cookie
      YSCRegistreert een unieke ID om statistieken bij te houden van welke
      video's van YouTube de gebruiker heeft gezien.
      Maximale bewaartermijn: SessieType: HTTP-cookie
      yt.innertube::nextIdRegistreert een unieke ID om statistieken bij te
      houden van welke video's van YouTube de gebruiker heeft gezien.
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: Lokale HTML-opslag
      yt.innertube::requestsRegistreert een unieke ID om statistieken bij te
      houden van welke video's van YouTube de gebruiker heeft gezien.
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: Lokale HTML-opslag
      ytidb::LAST_RESULT_ENTRY_KEYWordt gebruikt om de interactie van gebruikers
      met embedded inhoud bij te houden.
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: Lokale HTML-opslag
      YtIdbMeta#databasesWordt gebruikt om de interactie van gebruikers met
      embedded inhoud bij te houden.
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: GeïndexeerdeDB
      yt-remote-cast-availableBewaart de voorkeuren van de videospeler van de
      gebruiker met ingesloten YouTube-video
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      yt-remote-cast-installedBewaart de voorkeuren van de videospeler van de
      gebruiker met ingesloten YouTube-video
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      yt-remote-connected-devicesBewaart de voorkeuren van de videospeler van de
      gebruiker met ingesloten YouTube-video
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: Lokale HTML-opslag
      yt-remote-device-idBewaart de voorkeuren van de videospeler van de
      gebruiker met ingesloten YouTube-video
      Maximale bewaartermijn: Permanent Type: Lokale HTML-opslag
      yt-remote-fast-check-periodBewaart de voorkeuren van de videospeler van de
      gebruiker met ingesloten YouTube-video
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      yt-remote-session-appBewaart de voorkeuren van de videospeler van de
      gebruiker met ingesloten YouTube-video
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag
      yt-remote-session-nameBewaart de voorkeuren van de videospeler van de
      gebruiker met ingesloten YouTube-video
      Maximale bewaartermijn: SessieType: Lokale HTML-opslag

 * Niet geclassificeerd 0
   Niet-geclassificeerde cookies zijn cookies die we nog aan het classificeren
   zijn, samen met de aanbieders van afzonderlijke cookies.
   
   Wij gebruiken geen cookies van dit type

Toestemming voor meerdere domeinen[#BULK_CONSENT_DOMAINS_COUNT#]
[#BULK_CONSENT_TITLE#]
Lijst met domeinen waarop uw toestemming van toepassing is:
[#BULK_CONSENT_DOMAINS#]
Cookieverklaring laatst bijgewerkt op 16.12.24 door Cookiebot



[#IABV2_TITLE#]

[#IABV2_BODY_INTRO#]
[#IABV2_BODY_LEGITIMATE_INTEREST_INTRO#]
[#IABV2_BODY_PREFERENCE_INTRO#]
[#IABV2_LABEL_PURPOSES#]
[#IABV2_BODY_PURPOSES_INTRO#]
[#IABV2_BODY_PURPOSES#]
[#IABV2_LABEL_FEATURES#]
[#IABV2_BODY_FEATURES_INTRO#]
[#IABV2_BODY_FEATURES#]
[#IABV2_LABEL_PARTNERS#]
[#IABV2_BODY_PARTNERS_INTRO#]
[#IABV2_BODY_PARTNERS#]


Cookies zijn kleine tekstbestanden die door websites kunnen worden gebruikt om
gebruikerservaringen efficiënter te maken.

Volgens de wet mogen wij cookies op uw apparaat opslaan als ze strikt
noodzakelijk zijn voor het gebruik van de site. Voor alle andere soorten cookies
hebben we uw toestemming nodig.

Deze website maakt gebruik van verschillende soorten cookies. Sommige cookies
worden geplaatst door diensten van derden (zoals YouTube) die op onze pagina's
worden weergegeven.

Via de cookieverklaring op onze website kunt u uw toestemming op elk moment
wijzigen of intrekken.

In ons privacybeleid vindt u meer informatie over wie we zijn, hoe u contact met
ons kunt opnemen en hoe we persoonlijke gegevens verwerken.

Als u vragen heeft over uw toestemming, vermeld dan het ID en de datum van de
toestemming alstublieft.


Verkoop of deel mijn persoonsgegevens niet
Minimale toestaan Selectie toestaan Aanpassen

Alles toestaan
Skip to main content

 * 
 * NL / EN
   This page is not translated
 * 
 * mijnLUMC Mijn
   LUMC
 * Menu
   Sluiten

Gedownload op 17 december 2024
Ga terug Patiëntenzorg Onderwijs Research Over het LUMC
 * Afdelingen
 * Vacatures
 * Werken bij het LUMC
 * Voor medewerkers
 * Steun het LUMC

Ga naar Patiëntenzorg overzicht
Poliklinieken, verpleegafdelingen en expertisecentra
Uw bezoek aan het LUMC
 * Uw afspraak
 * Vind uw weg
 * Op bezoek bij een patiënt
 * Voorbereiding op uw afspraak
 * Voorzieningen en diensten
 * Uw ervaring, rechten en zorgkosten

Ziektes en Behandelingen
Specialistische centra
 * Centrum Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam-Leiden
 * Willem-Alexander Kinderziekenhuis
 * Geboortehuis Leiden
 * Oncologie Centrum
 * Transplantatie Centrum
 * Voortplantingscentrum
 * Hart Long centrum
 * Curium | Kinder - en jeugdpsychiatrie
 * Maag- Darm- en Levercentrum

Spoedeisende hulp
Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek

Verwijzers & professionals
MijnLUMC
 * Inloggen op de mijnLUMC app
 * Veelgestelde vragen mijnLUMC

Nieuws
Ga naar Onderwijs overzicht
LUMC Onderwijs
 * Visie
 * Organisatie

Onderwijsroosters
Universitaire Opleidingen: Bachelors & Masters
 * Bachelor Geneeskunde
 * Bachelor Biomedische Wetenschappen
 * Bachelor Klinische Technologie (samen met TU Delft en Erasmus MC)
 * Master Geneeskunde
 * Master Biomedical Sciences
 * Master Technical Medicine (samen met TU Delft en Erasmus MC)
 * Master Health, Ageing and Society
 * Master Farmacie
 * Master Population Health Management
 * Master Transfusion Medicine and Cellular and Tissue Therapies

Opleidingen & Cursussen
 * Boerhaave Nascholing LUMC
 * Zorgopleidingen LUMC
 * Medische vervolgopleidingen
 * Paul Janssen Futurelab Leiden
 * Population Health Management Summer School
 * The Leiden Oxford Transplantation Summer School

Onderzoek van het onderwijs
 * Technology Enhanced Learning
 * Innovatie en Evaluatie
 * Academische en Wetenschappelijke Vorming
 * Stage bij het OEC

Onderwijsfaciliteiten
 * Walaeus Bibliotheek
 * Anatomisch Museum
 * Skillslab
 * Collegezalen
 * Vaardigheidsruimten
 * Snijzaal Anatomie (LUMC)
 * Studentenwerkplekken

Contact Onderwijs
Onderwijsnieuws
Ga naar Research overzicht
Societal Outreach
Themes for Innovation
 * Academic Pharma
 * Cancer
 * Cardio-Vascular
 * Immunity
 * Infection
 * Lifecourse Epidemiology and Geroscience agenda (LEGend)
 * Medical Genomics
 * Neuroscience
 * Prevention & Lifestyle
 * Regenerative medicine of tissues and organs (RegMedTO)

Facilities

Grants and prizes

Graduate School
 * LUMC Association for PhD candidates
 * Young Faculty Network
 * About the Graduate School
 * Being a PhD candidate
 * Becoming a PhD candidate
 * Why a PhD at the LUMC
 * Contact

Good Research Practice & Integrity
 * METC
 * Confidential Advisor and Academic Integrity Committee
 * Good Research Practice and the GRP Committee

Partnerships
 * Valorisation
 * Collaborations and alliances

Contact Research
News
Professors
Ga naar Over het LUMC overzicht
Het LUMC
 * Bestuur en organisatie
 * Geschiedenis
 * Strategie 2024-28
 * Kwaliteit en transparantie
 * Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
 * Alumni Vereniging
 * Kunst in het LUMC

Maatschappelijke rol
 * Data driven healthcare & AI (speerpunt)
 * Regenerative medicine (speerpunt)
 * Population Health (speerpunt)
 * LUMC in de regio
 * Health Campus Den Haag
 * LUMC Global
 * Waarde- en datagedreven zorg
 * Bomenkompas

Werken bij
 * Vacatures
 * Werken in de zorg
 * Werken in het onderzoek
 * Werken in het onderwijs
 * Werken in ondersteunende diensten
 * Solliciteren
 * Lees de ervaringen van collega's
 * LUMC als werkgever
 * Nieuwe medewerkers
 * Internationale medewerkers
 * Job Alert

Actueel
Agenda
Hoogleraren & oraties
Steun het LUMC
 * Vrienden Stichting
 * Bontius Stichting

Leveranciers
 * Goederen en diensten
 * Goederen afleveren
 * Algemene voorwaarden leveranciers LUMC
 * Europees aanbesteden als ziekenhuis
 * Leveranciers infrastructuur en gebouwen

Partners
 * Netwerk Acute Zorg West (NAZW)
 * Propallia
 * OncoWest
 * Traumacentrum West
 * UNC-ZH
 * LuVaCs Shared Care
 * Extramuraal LUMC Academisch Netwerk (ELAN)
 * Poortgebouw: ruimte huren

Contact
 * Veelgestelde vragen patiëntenzorg
 * Veelgestelde vragen Onderwijs
 * FAQ Research
 * Pers

Centrale nieuwsbrief
Nieuwsbrieven van het LUMC
Nieuws
Onderdeel Alle onderdelen Patiëntenfolders Poliklinieken Verpleegafdelingen
Specialistische centra Expertisecentra Vacatures Nieuws Agenda Onderwijs
Research Medewerkers
Onderdeel
x
 * Alle onderdelen
 * Patiëntenfolders
 * Poliklinieken
 * Verpleegafdelingen
 * Specialistische centra
 * Expertisecentra
 * Vacatures
 * Nieuws
 * Agenda
 * Onderwijs
 * Research
 * Medewerkers

Sorteer op Relevantie Datum oplopend Datum aflopend
Sorteer op
x
 * Relevantie
 * Datum oplopend
 * Datum aflopend

Geen resultaten
meer resultaten

Patiëntenzorg — Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek — Prolactinoomonderzoek
Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek


PROLACTINOOMONDERZOEK


Een nationaal onderzoek naar de behandeling van prolactinomen, gericht op het
verbeteren van de zorg voor patiënten met een prolactinoom.

Deel deze pagina

Deel deze pagina via LinkedIn Deel deze pagina via Facebook Deel deze pagina via
email Deel deze pagina via WhatsApp
Waarmee kunnen we u helpen?
 * 
   Aanmelden
 * 
   Wat is een prolactinoom?
 * 
   Waarom doen we deze studie

 * 
   ProlaC – observatie onderzoek
 * 
   PRolaCT - interventie onderzoek
 * 
   Informatie voor artsen

 * 
   Het onderzoeksteam
 * 
   Contact
 * 
   Doneren

Aanmelden

Aanmelden voor prolactinoom-onderzoek



WAT IS EEN PROLACTINOOM?



Een prolactinoom is een goedaardige tumor (ook wel adenoom genoemd) van de
hypofyse, welke prolactine maakt. Hierdoor komt er een verhoogd gehalte van het
prolactine in het bloed.

De hypofyse is een klier in het hoofd die verschillende hormonen maakt, een
daarvan is prolactine. Een tumor van de hypofyse kan verschillende hormonen
maken, maar dit hoeft niet. Bij sommige patiënten maakt het adenoom helemaal
geen hormoon, of juist meer dan een. Alleen als het gezwel prolactine maakt,
noemen we het een prolactinoom. Ongeveer de helft van de tumoren in de hypofyse
is een prolactinoom.

… Toon meer

Een prolactinoom is een goedaardige tumor (ook wel adenoom genoemd) van de
hypofyse, welke prolactine maakt. Hierdoor komt er een verhoogd gehalte van het
prolactine in het bloed.

De hypofyse is een klier in het hoofd die verschillende hormonen maakt, een
daarvan is prolactine. Een tumor van de hypofyse kan verschillende hormonen
maken, maar dit hoeft niet. Bij sommige patiënten maakt het adenoom helemaal
geen hormoon, of juist meer dan een. Alleen als het gezwel prolactine maakt,
noemen we het een prolactinoom. Ongeveer de helft van de tumoren in de hypofyse
is een prolactinoom.

Zowel mannen als vrouwen kunnen een prolactinoom ontwikkelen, maar het komt
vaker voor bij vrouwen. De prolactinomen worden ingedeeld naar grootte:
prolactinomen kleiner dan 1 cm worden microprolactinoom genoemd; prolactinomen
groter dan 1 cm macroprolactinoom.Een prolactinoom van groter dan 4 cm heet een
giant prolactinoom. De grootte van het prolactinoom kan belangrijk zijn voor de
keuze van behandeling ook voor het meedoen aan het prolactinoom onderzoek.
Patiënten met een giant prolactinoom kunnen bijvoorbeeld wel meedoen met de
ProlaC studie (observationeel onderzoek) en niet met de ProlaCT studie
(interventie onderzoek).

Prolactinomen zijn vrijwel altijd goedaardig, wat inhoudt dat ze zich vrijwel
nooit verspreiden door het lichaam, of uitzaaiingen veroorzaken. Prolactinomen
kunnen wel vervelende klachten veroorzaken, zoals verminderde vruchtbaarheid en
tepelvloed.

Toon minder




WAAROM DOEN WE DEZE STUDIE



Bij patiënten met een verhoogd gehalte van prolactine is er meestal sprake van
een kleine, goedaardige tumor in de hypofyse, een prolactinoom. Dit kan klachten
geven als tepelvloed en verminderde vruchtbaarheid. De standaardbehandeling van
een prolactinoom bestaat uit medicijnen die de afgifte van prolactine
verminderen, zoals Cabergoline. Deze medicijnen leiden bij de meeste patiënten
(90%) tot een daling van het prolactine. Indien op proef gestopt wordt met
medicatie, stijgt bij 60-80% van de patiënten het prolactine weer. De medicijnen
moeten dus vaak langdurig gebruikt worden. Terwijl helaas ongeveer 40% van de
patiënten last heeft van bijwerkingen, zoals misselijkheid, obstipatie of
hoofdpijn.

… Toon meer

Bij patiënten met een verhoogd gehalte van prolactine is er meestal sprake van
een kleine, goedaardige tumor in de hypofyse, een prolactinoom. Dit kan klachten
geven als tepelvloed en verminderde vruchtbaarheid. De standaardbehandeling van
een prolactinoom bestaat uit medicijnen die de afgifte van prolactine
verminderen, zoals Cabergoline. Deze medicijnen leiden bij de meeste patiënten
(90%) tot een daling van het prolactine. Indien op proef gestopt wordt met
medicatie, stijgt bij 60-80% van de patiënten het prolactine weer. De medicijnen
moeten dus vaak langdurig gebruikt worden. Terwijl helaas ongeveer 40% van de
patiënten last heeft van bijwerkingen, zoals misselijkheid, obstipatie of
hoofdpijn.

Een alternatieve behandeling is operatie. Via de neus wordt dan met een
endoscopische operatie het prolactinoom verwijderd. Na zo’n operatie wordt het
prolactine in meer dan 90% van de gevallen vrijwel direct normaal.  Wel keert
bij 15% van de patiënten het prolactinoom in loop van de tijd terug. Daarnaast
brengt een operatie natuurlijk een kans op complicaties met zich mee. In totaal
is die kans echter, met het verbeteren van de operatietechnieken, nu kleiner dan
5%.

Tot op heden zijn de behandelmogelijkheden voor prolactinomen nooit in een
wetenschappelijk onderzoek met elkaar vergeleken, wat wel nodig is om te weten
wat de beste behandeling is. Onze onderzoeken zijn erop gericht om in kaart te
brengen hoe het de patiënten met een prolactinoom in Nederland vergaat (ProlaC)
en te vergelijken welke behandeling de beste is in welk specifieke geval
(PRolaCT). 

Toon minder




PROLAC – OBSERVATIE ONDERZOEK

Een cohortonderzoek is een onderzoek dat zich richt op het observeren van de
huidige gang van zaken, ook wel observationeel onderzoek genoemd.

Met het cohortonderzoek willen we een aantal gegevens over de ziekte en
behandeling van zo veel mogelijk patiënten met een prolactinoom in Nederland
gedurende 5 jaar in kaart te brengen. Uit deze registratie willen we lering
trekken om de volgende vragen te beantwoorden:

… Toon meer

Een cohortonderzoek is een onderzoek dat zich richt op het observeren van de
huidige gang van zaken, ook wel observationeel onderzoek genoemd.

Met het cohortonderzoek willen we een aantal gegevens over de ziekte en
behandeling van zo veel mogelijk patiënten met een prolactinoom in Nederland
gedurende 5 jaar in kaart te brengen. Uit deze registratie willen we lering
trekken om de volgende vragen te beantwoorden:

 * Hoe vaak leidt medicatie tot genezing?
 * Hoe ervaren patiënten bijwerkingen van medicatie?
 * Hoe is de kwaliteit van leven van patiënten met een prolactinoom?
 * Hoe vaak leidt operatie tot genezing, en hoe ervaren patiënten de impact van
   een operatie?
 * Hoe vaak zijn er complicaties van operatie?
 * Welke behandeling past het best bij welke patiënt?
 * Hoe hoog zijn de kosten van beide behandelingen?


WIE KAN MEEDOEN AAN HET COHORTONDERZOEK?

Alle patiënten met een prolactinoom kunnen meedoen. Daarnaast kunnen patiënten
meedoen met een verhoogd prolactine in het bloed (tenminste anderhalf keer
verhoogd) zonder duidelijke verklaring. Mocht u twijfelen of u in aanmerking
komt, vul dan het formulier in onder het kopje “aanmelden”. Een onderzoeker
neemt dan contact met u op.


WAT HET COHORTONDERZOEK INHOUDT

Patiënten die meedoen met ons cohortonderzoek, ontvangen de zorg voor hun
prolactinoom zoals dat op dit moment in Nederland standaard is. De behandeling
vindt plaats door hun eigen arts, in hun eigen ziekenhuis, volgens de
(inter-)nationale richtlijnen, toegepast voor een ieders persoonlijke situatie.
Ook de controles, waaronder alle bezoeken aan de arts, alle bloedonderzoeken en
alle beeldvormende onderzoeken, zoals MRI-scans, worden verricht volgens de
standaard zorg. Wat wij voor dit onderzoek extra zullen doen en wat valt onder
de reguliere patiëntenzorg, wordensamengevat het figuur hieronder.

Deelname aan het cohortonderzoek houdt in dat een aantal gegevens over de
behandeling verzameld zullen worden via de behandelend arts. Dit gaat om
bloeduitslagen, scanuitslagen, gegevens over de voorgeschiedenis en
medicijngebruik, maar ook zwangerschap, bijwerkingen en andere resultaten van de
behandeling.

Daarnaast zal een deelnemende patiënt gevraagd worden ongeveer eens per 6
maanden vragenlijsten in de vullen. Deze vragenlijsten gaan over kwaliteit van
leven, klachten van angst of depressie, bijwerkingen van Cabergoline en hoe het
gaat op het werk of in het huishouden. Het duurt ongeveer 30-60 minuten per keer
om de vragenlijsten in te vullen. Het invullen van de vragenlijst verloopt
digitaal, via deze website, maar kan ook op papier.

Tenslotte krijgen alle patiënten die meedoen in het cohortonderzoek de
mogelijkheid aan te geven of ze benaderd zouden willen worden voor het tweede
deel van het onderzoek, de PRolaCT-studie. Alleen patiënten die geschikt zijn
voor deelname, en daarvoor toestemming hebben gegeven, zullen hiervoor benaderd
worden. Onderstaand kunt u meer informatie over de PRolaCT-studie lezen.

Toon minder



Patiënteninformatiebrief



PROLACT - INTERVENTIE ONDERZOEK

Het doel van dit onderzoek is twee behandelingen van het prolactinoom met elkaar
te vergelijken: medicatie en operatie. Dit is nodig om te onderzoeken welke
behandeling het beste is. Hiermee willen we antwoord geven op de volgende
vragen:

 * Leidt een operatie vaker tot genezing dan operatie?
 * Heeft het doen van een operatie minder negatieve gevolgen dan langdurige
   behandeling met medicatie?
 * Is de kwaliteit van leven beter bij patiënten die een operatie ondergaan
   hebben dan bij patiënten die met medicijnen behandeld worden?
 * Op welk moment van de behandeling kan een patiënt het beste geopereerd
   worden?
 * Wegen de kosten van een operatie op tegen de kosten van medicatie?

… Toon meer

Het doel van dit onderzoek is twee behandelingen van het prolactinoom met elkaar
te vergelijken: medicatie en operatie. Dit is nodig om te onderzoeken welke
behandeling het beste is. Hiermee willen we antwoord geven op de volgende
vragen:

 * Leidt een operatie vaker tot genezing dan operatie?
 * Heeft het doen van een operatie minder negatieve gevolgen dan langdurige
   behandeling met medicatie?
 * Is de kwaliteit van leven beter bij patiënten die een operatie ondergaan
   hebben dan bij patiënten die met medicijnen behandeld worden?
 * Op welk moment van de behandeling kan een patiënt het beste geopereerd
   worden?
 * Wegen de kosten van een operatie op tegen de kosten van medicatie?


WIE KAN MEEDOEN AAN HET INTERVENTIE ONDERZOEK?

Patiënten met een niet al te groot prolactinoom, zonder ingroei in de vaten.
Mocht u twijfelen of u in aanmerking komt, vul dan het formulier in onder het
kopje “aanmelden”. Een onderzoeker neemt dan contact met u op.


WAT MEEDOEN INHOUDT

Voorheen werd er geloot tussen de twee behandelingen, maar sinds januari 2024 is
het onderzoek geheel “observationeel”. Dat houdt in dat u zelf (samen met uw
arts) kiest tussen een behandeling met medicatie of een informatiegesprek met
een neurochirurg en endocrinoloog. Als u kiest voor het informatiegesprek dan
wordt u verwezen naar een neurochirurgisch hypofysecentrum. Tijdens het gesprek
wordt bekeken of u in aanmerking komt voor een operatie en worden de kansen en
risico’s besproken. Daarna beslist u samen met de artsen of u geopereerd wordt,
of dat u met medicatie behandeld wordt.

Ongeacht van welke behandeling u kiest, wordt gedurende vijf jaar informatie
verzameld over uw behandeling en u vult gedurende vijf jaar ongeveer elke zes
maanden een vragenlijst in.

Meer informatie over het onderzoek kunt u lezen in de patiënteninformatiebrief.
Deze kunt u downloaden en printen zodat u de informatie nog rustig kunt nalezen
wanneer u wilt.

Toon minder



Informatiebrief PRolaCT – O: observatie zonder loting

Informatie over behandeling van een prolactinoom



INFORMATIE VOOR ARTSEN

ProlaC – het Cohortonderzoek

PRolaCT – interventieonderzoek

Achtergrond bij de onderzoeken

Meewerken aan de ProlaC of PRolaCT




PROLAC – HET COHORTONDERZOEK



Het nationale onderzoek naar de beste behandeling voor een prolactinoom is
begonnen met een cohortonderzoek getiteld: "ProlaC – a Multicenter Prolactinoma
Cohort". Het doel van dit cohortonderzoek is om de zorg voor patiënten met een
prolactinoom in Nederland prospectief en longitudinaal te documenteren en te
evalueren hoe medicamenteuze en chirurgische behandeling presteren op het niveau
van kwaliteit van leven, kosteneffectiviteit en bijwerkingen/complicaties.


ONDERZOEKSPOPULATIE

Het doel is zo veel mogelijk, het liefst alle, patiënten met een prolactinoom
mee te laten doen in het cohortonderzoek. Zowel patiënten met een nieuw als
patiënten die al langer bekend zijn met een prolactinoom kunnen mee doen,
ongeacht hun voorbehandeling. Alle patiënten die aan de inclusiecriteria
voldoen, komen in aanmerking voor deelname.

De inclusiecriteria zijn:

 * Tenminste 18 jaar oud.
 * Klachten of symptomen passend bij hyperprolactinemie.
 * Nieuwe of bekende hyperprolactinemie (tenminste 1,5 maal de bovengrens van
   normaal zoals gedefinieerd door het laboratorium in uw ziekenhuis).
 * Voldoende begrip van de Nederlandse of Engelse taal hebben.


HET OBSERVATIONELE COHORTONDERZOEK

Patiënten die deelnemen aan het cohortonderzoek worden behandeld volgens de
nationale en internationale standaard. De behandelend arts zal de richtlijn naar
eigen inzicht toepassen op de persoonlijke situatie van de patiënt. Ook al het
laboratorium- en beeldvormend onderzoek dat wordt verricht, zal zijn in het
kader van de standaard diagnostiek en follow-up van behandeling.

In het kader van het cohortonderzoek zullen wel verschillende aspecten van de
standaard zorg gedocumenteerd worden. Wat met betrekking tot de standaard zorg
gedocumenteerd zal worden, is: de symptomen die de patiënt ervaart,
prolactine-metingen, uitslagen van 

MRI-scans en meting van de andere hypofyse-assen. Een overzicht van wat valt
onder de standaard zorg en wat in het kader van onderzoek gedaan zal worden,
vindt u in figuur 1. 

Figuur1 - schema van standaard zorg en onderzoek



 

 

 

 

 

 

In aanvulling op de documentatie van standaard zorg zal de deelnemende patiënt
op een aantal momenten gevraagd worden een aantal vragenlijsten in te vullen.
Deze vragenlijsten hebben betrekking op kwaliteit van leven, psychische
klachten, zorggebruik, werk-gerelateerd functioneren en bijwerkingen van
behandeling. Zie figuur 2 voor een weergave van de follow-up.

Figuur 2 - tijdlijn follow-up cohortonderzoek



 

Patiënten zullen bij aanvang van het cohortonderzoek de gelegenheid krijgen aan
te geven of ze benaderd zouden willen worden voor de gerandomiseerde studie,
PRolaCT. De patiënten die aangeven benaderd te willen worden hiervoor, zullen
eerst worden gescreend of ze deel kunnen nemen. U kunt meer over PRolaCT lezen
in de onderstaande tekst.




PROLACT – INTERVENTIEONDERZOEK



De studie "PRolaCT – three Multicenter Prolactinoma Randomized Clinical Trials"
was voorheen een gerandomiseerde studie. Gedurende het onderzoek bleek dat de
bereidheid tot randomisatie laag was als gevolg van voorkeuren van patiënten en
artsen. De randomisatiearmen zijn daarom gesloten en het onderzoek wordt
voortgezet als een “patient preference clinical trial”: de PRolaCT-O. In deze
observationele arm kiest de patiënt zelf voor de standaard behandeling met
medicatie of een verwijzing naar een neurochirurgisch centrum voor
neurochirurgische counseling.

Het doel van dit onderzoek is de verschillende behandelingen, operatie en
medicatie, met elkaar te vergelijken en te bepalen welke behandeling de hoogste
kans op remissie heeft en een betere kwaliteit van leven oplevert.


ONDERZOEKSPOPULATIE

De inclusiecriteria zijn:

 * Diagnose prolactinoom:
   - Symptomatische hyperprolactinemie
   - Prolactine ≥ 2 keer de bovengrens van normaal, bij presentatie.
   - Op MRI een duidelijk zichtbaar hypofyseadenoom met een maximale diameter ≤
   25 mm en zonder invasie van de sinus cavernosus (Knosp 2 of lager wordt
   geaccepteerd; deze MRI is bij inclusie ≤ 12 maanden geleden gemaakt.
 * Er is géén contra-indicatie of duidelijke indicatie voor een van beide
   behandelingen.
 * De patiënt is niet zwanger ten tijde van inclusie.
 * Er is géén acromegalie (klinische diagnose).
 * Er zijn géén eerdere operatie of radiotherapie in het gebied van de hypofyse
   geweest.
 * Er is géén ernstige nierinsufficiëntie (eGRF < 30 ml/min). 
 * De patiënt is tenminste 18 jaar oud. 
 * Er is voldoende begrip van Nederlandse en/of Engelse taal.
 * De patiënt is in staat om vragenlijsten in te vullen.


WAT DE RCT INHOUDT    

Proefpersonen die kiezen voor de interventiegroep zullen worden verwezen naar
een deelnemend neurochirurgisch expertisecentrum. Hier zullen proefpersonen door
een neurochirurg en een endocrinoloog uitgebreid gecounseld worden in het maken
van een keuze voor operatie of niet. Daarnaast zal van elke proefpersoon, bij
voorkeur in een multidisciplinair overleg, door de betrokken neurochirurg en
endocrinoloog beoordeeld worden of hij/zij geschikt is voor operatie van
zijn/haar prolactinoom. Pas als arts én patiënt akkoord gaan met de operatie,
dan wordt deze ingepland. Indien ervoor gekozen wordt de operatie door te laten
gaan, dan zal deze plaatsvinden zoals dat nu al standaard is voor patiënten met
een intolerantie voor dopamineagonisten of een dopamineagonist resistent
prolactinoom. De operatie en alle pre- en postoperatieve controles vallen onder
de reguliere patiëntenzorg. Indien patiënt of behandelaren niet achter de
operatie staan, dan zal de proefpersoon terugverwezen worden naar zijn/haar
eigen ziekenhuis, waar alsnog gestart of gecontinueerd wordt met behandeling
volgens de huidige standaard, met een dopamineagonist. De patiënt blijft dan in
principe proefpersoon in het onderzoek. Analyses vinden plaats op basis van
intention-to-treat.

Proefpersonen in de controlegroep, zullen onder behandeling van hun eigen
endocrinoloog of gynaecoloog blijven en starten of doorgaan met de behandeling
zoals deze nu standaard is voor patiënten met een prolactinoom, met een
dopamineagonist.


FOLLOW-UP

Follow-up voor de studie is zo gepland dat studievisites het patroon van
reguliere medische controles volgt zoals dit door de huidige richtlijnen wordt
geadviseerd. Alle medische follow-up, waaronder de poliklinische controles,
prolactine-bepalingen en MRI’s, valt dus onder reguliere patiëntenzorg, maar
vindt ten behoeve studie op een gestandaardiseerde manier plaats. Zoals ook
weergegeven in de figuur hieronder, vinden studievisites plaats 12, 27, 36 en 60
maanden na randomisatie. Wij vragen de gegevens die voor de reguliere medische
follow-up genoteerd worden, bij de studievisites op een gestandaardiseerde wijze
te registreren en laboratoriumonderzoek en beeldvormende onderzoeken op
gestandaardiseerde momenten te verrichten. 

Figuur 1 - Tijdlijn follow-up PRolaCT.



 

 

 

 

 

 

Daarnaast zal op deze meetmomenten een of meerdere vragenlijsten worden
afgenomen bij de proefpersonen, zoals dat ook in het  cohortonderzoek gebeurt.
In aanvulling hierop zal ten behoeve van een kosten-effectiviteitmeting eens per
3-6 maanden een korte vragenlijst afgenomen worden. Alle vragenlijsten zullen
direct naar de proefpersonen worden verstuurd.

 




ACHTERGROND BIJ DE ONDERZOEKEN



Meer dan de helft van alle hypofysetumoren produceert prolactine en is dus een
prolactinoom. De productie van prolactine resulteert in hyperprolactinemie,
waardoor symptomen zoals galactorroe, amenorroe, subfertiliteit en seksuele
dysfunctie kunnen ontstaan. Maar ook aspecifieke klachten zoals vermoeidheid en
emotionele problemen kunnen optreden. [1] Prolactinomen worden vaker gezien bij
vrouwen, met een piekincidentie in de leeftijdscategorie van 25 tot 35 jaar. De
ruime meerderheid (80%) van de prolactinoom patiënten heeft een
microprolactinoom (een prolactinoom <1 cm). [6, 7] 

Behandeling is geïndiceerd vanwege de symptomen van hyperprolactinemie; om de
fertiliteit en gonadale status te herstellen; en soms om massa-werking te
voorkomen. Het doel van de behandeling is een normaal prolactine-gehalte en
verminderen van de symptomen, wat bereikt kan worden door medicamenteuze
behandeling met dopamine agonisten of chirurgische resectie.[8] Maar zowel
behandelde als niet-behandelde patiënten ervaren een afgenomen kwaliteit van
leven. [2-5] En behandeling met dopamineagonisten is geassocieerd met
psychiatrische bijwerkingen zoals een gestoorde impulscontrole. 10% van de
patiënten ervaart ernstige bijwerkingen.

Door de US Endocrine Society worden dopamineagonisten aanbevolen als eerstelijns
therapie, waarvan Cabergoline het meest effectief wordt geacht. [8, 9] Dus
terwijl transsfenoïdale resectie voor de meeste andere hypofysetumoren
eerstelijns therapie is, is het voor prolactinomen voorbehouden aan patiënten
met een intolerantie voor de medicatie of bij wie medicatie niet effectief
is. [8] Dopamineagonisten hebben laten zien bij ongeveer 90% van de patiënten
effectief te zijn. Indien effectief, wordt vaak na tenminste 2 jaar
medicamenteuze therapie een stoppoging gedaan. Bij 60-80% van de patiënten moet
vanwege recidiveren van de hyperprolactinemie en symptomen echter de
dopamineagonist weer worden herstart.[10-21] Een aanzienlijk deel van de
patiënten moet dus langdurig behandeld worden met de medicatie. Recent onderzoek
heeft laten zien dat ongeveer 40% van de patiënten hinderlijke bijwerkingen
ervaart.[9, 20, 22-28] 

Operatieve therapie vindt in Nederland plaats in een van de 12 academische en
niet-academische neurochirurgische centra. Patiënten blijven postoperatief 2-5
dagen opgenomen in het ziekenhuis. Hierna worden ze 2 weken intensief
gecontroleerd en kunnen vaak na 6 maanden weer terugverwezen worden naar hun
eigen endocrinoloog. Ook endoscopische resectie heeft laten zien effectief te
zijn bij een grote meerderheid van de patiënten (80-90%).[21, 29-36] Bij
ongeveer 15% van de patiënten wordt een recidief waargenomen. Hoewel
chirurgische resectie natuurlijk een meer invasieve behandeling is dan het
innemen van een tablet, heeft de endoscopische transsfenoïdale hypofyse
chirurgie een risico op lange termijn bijwerkingen van 2-3%.[34, 37] 

Daarom moeten de risico's van chirurgie afgewogen worden tegen de chronische
bijwerkingen van langdurige therapie met dopamineagonisten. Daarnaast hebben
recente simulaties laten zien dat chirurgische behandeling meer kosteneffectief
zou kunnen zijn dan medicamenteuze behandeling en zijn meer groepen van mening
dat chirurgische resectie een prominentere plaats bij de behandeling van
prolactinomen moet krijgen.[21, 38, 39] Tot op heden zijn medicamenteuze en
chirurgische behandeling voor patiënten met een prolactinoom echter nooit met
elkaar vergeleken. Daarnaast is er nog veel onbekend met betrekking tot
patiënt-gerelateerde uitkomsten van beide behandelmodaliteiten.[40] Daardoor is
niet bekend welke vorm van behandeling superieur is op het gebied van kwaliteit
van leven, bijwerkingen/complicaties, het aantal remissies en
kosteneffectiviteit.[8] 

Derhalve is het doel van onze onderzoeken om enerzijds in kaart te brengen hoe
medicamenteuze en chirurgische therapie voor prolactinoom presteren op het
gebied van kwaliteit van leven, bijwerkingen/complicaties, ziekteremissie en
kosteneffectiviteit. Anderzijds willen we de behandelmodaliteiten op deze punten
met elkaar vergelijken op verschillende momenten in het behandeltraject van
patiënten met een prolactinoom om te onderzoeken welke vorm van behandeling op
welk moment in het traject superieur is.


REFERENTIES

 1.  Molitch, M.E., Diagnosis and Treatment of Pituitary Adenomas: A Review.
     Jama, 2017. 317(5): p. 516-524.
 2.  Gruppetta, M., C. Mercieca, and J. Vassallo, Prevalence and incidence of
     pituitary adenomas: a population based study in Malta. Pituitary, 2013.
     16(4): p. 545-53.
 3.  Kars, M., et al., Estimated age- and sex-specific incidence and prevalence
     of dopamine agonist-treated hyperprolactinemia. J Clin Endocrinol Metab,
     2009. 94(8): p. 2729-34.
 4.  Melmed, S., et al., Diagnosis and treatment of hyperprolactinemia: an
     Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab,
     2011. 96(2): p. 273-88.
 5.  Cesar de Oliveira Naliato, E., et al., Quality of life in women with
     microprolactinoma treated with dopamine agonists. Pituitary, 2008. 11(3):
     p. 247-54.
 6.  Johnson, M.D., C.J. Woodburn, and M.L. Vance, Quality of life in patients
     with a pituitary adenoma. Pituitary, 2003. 6(2): p. 81-7.
 7.  Kars, M., et al., Quality of life is decreased in female patients treated
     for microprolactinoma. Eur J Endocrinol, 2007. 157(2): p. 133-9.
 8.  Ritvonen, E., et al., Normal long-term health-related quality of life can
     be achieved in patients with functional pituitary adenomas having surgery
     as primary treatment. Clin Endocrinol (Oxf), 2015. 82(3): p. 412-21.
 9.  Webster, J., et al., A comparison of cabergoline and bromocriptine in the
     treatment of hyperprolactinemic amenorrhea. Cabergoline Comparative Study
     Group. N Engl J Med, 1994. 331(14): p. 904-9.
 10. Biswas, M., et al., Long-term remission following withdrawal of dopamine
     agonist therapy in subjects with microprolactinomas. Clin Endocrinol (Oxf),
     2005. 63(1): p. 26-31.
 11. Cannavo, S., et al., Cabergoline: a first-choice treatment in patients with
     previously untreated prolactin-secreting pituitary adenoma. J Endocrinol
     Invest, 1999. 22(5): p. 354-9.
 12. Colao, A., et al., Withdrawal of long-term cabergoline therapy for tumoral
     and nontumoral hyperprolactinemia. N Engl J Med, 2003. 349(21): p. 2023-33.
 13. Colao, A., et al., Predictors of remission of hyperprolactinaemia after
     long-term withdrawal of cabergoline therapy. Clin Endocrinol (Oxf), 2007.
     67(3): p. 426-33.
 14. Colao, A., et al., Outcome of cabergoline treatment in men with
     prolactinoma: effects of a 24-month treatment on prolactin levels, tumor
     mass, recovery of pituitary function, and semen analysis. J Clin Endocrinol
     Metab, 2004. 89(4): p. 1704-11.
 15. De Rosa, M., et al., The treatment with cabergoline for 24 month normalizes
     the quality of seminal fluid in hyperprolactinaemic males. Clin Endocrinol
     (Oxf), 2006. 64(3): p. 307-13.
 16. Dekkers, O.M., et al., Recurrence of hyperprolactinemia after withdrawal of
     dopamine agonists: systematic review and meta-analysis. J Clin Endocrinol
     Metab, 2010. 95(1): p. 43-51.
 17. Di Sarno, A., et al., Resistance to cabergoline as compared with
     bromocriptine in hyperprolactinemia: prevalence, clinical definition, and
     therapeutic strategy. J Clin Endocrinol Metab, 2001. 86(11): p. 5256-61.
 18. Dogansen, S.C., et al., Withdrawal of dopamine agonist therapy in
     prolactinomas: In which patients and when? Pituitary, 2016. 19(3): p.
     303-10.
 19. Huda, M.S., et al., Factors determining the remission of microprolactinomas
     after dopamine agonist withdrawal. Clin Endocrinol (Oxf), 2010. 72(4): p.
     507-11.
 20. Sala, E., et al., Recurrence of hyperprolactinemia following dopamine
     agonist withdrawal and possible predictive factors of recurrence in
     prolactinomas. J Endocrinol Invest, 2016. 39(12): p. 1377-1382.
 21. Tampourlou, M., et al., THERAPY OF ENDOCRINE DISEASE: Surgery in
     microprolactinomas: effectiveness and risks based on contemporary
     literature. Eur J Endocrinol, 2016. 175(3): p. R89-96.
 22. Andela, C.D., et al., Towards a better quality of life (QoL) for patients
     with pituitary diseases: results from a focus group study exploring QoL.
     Pituitary, 2015. 18(1): p. 86-100.
 23. De Sousa, S.M., et al., Dopa-testotoxicosis: disruptive hypersexuality in
     hypogonadal men with prolactinomas treated with dopamine agonists.
     Endocrine, 2017. 55(2): p. 618-624.
 24. Elenkova, A., et al., Increased prevalence of subclinical cardiac valve
     fibrosis in patients with prolactinomas on long-term bromocriptine and
     cabergoline treatment. Eur J Endocrinol, 2012. 167(1): p. 17-25.
 25. Ferrari, C., et al., Cabergoline in the long-term therapy of
     hyperprolactinemic disorders. Acta Endocrinol (Copenh), 1992. 126(6): p.
     489-94.
 26. Merola, B., et al., CV 205-502 in the treatment of tumoral and non-tumoral
     hyperprolactinemic states. Biomed Pharmacother, 1994. 48(3-4): p. 167-74.
 27. Vallette, S., et al., Long-term cabergoline therapy is not associated with
     valvular heart disease in patients with prolactinomas. Pituitary, 2009.
     12(3): p. 153-7.
 28. Webster, J., et al., The efficacy and tolerability of long-term cabergoline
     therapy in hyperprolactinaemic disorders: an open, uncontrolled,
     multicentre study. European Multicentre Cabergoline Study Group. Clin
     Endocrinol (Oxf), 1993. 39(3): p. 323-9.
 29. Dehdashti, A.R., et al., Pure endoscopic endonasal approach for pituitary
     adenomas: early surgical results in 200 patients and comparison with
     previous microsurgical series. Neurosurgery, 2008. 62(5): p. 1006-15;
     discussion 1015-7.
 30. D'Haens, J., et al., Fully endoscopic transsphenoidal surgery for
     functioning pituitary adenomas: a retrospective comparison with traditional
     transsphenoidal microsurgery in the same institution. Surg Neurol, 2009.
     72(4): p. 336-40.
 31. Frank, G., et al., The endoscopic versus the traditional approach in
     pituitary surgery. Neuroendocrinology, 2006. 83(3-4): p. 240-8.
 32. Gondim, J.A., et al., Endoscopic endonasal transsphenoidal surgery:
     surgical results of 228 pituitary adenomas treated in a pituitary center.
     Pituitary, 2010. 13(1): p. 68-77.
 33. Hofstetter, C.P., et al., Endoscopic endonasal transsphenoidal surgery for
     functional pituitary adenomas. Neurosurg Focus, 2011. 30(4): p. E10.
 34. Maric, A., et al., Endocrinological outcomes of pure endoscopic
     transsphenoidal surgery: a Croatian Referral Pituitary Center experience.
     Croat Med J, 2012. 53(3): p. 224-33.
 35. Paluzzi, A., et al., Endoscopic endonasal approach for pituitary adenomas:
     a series of 555 patients. Pituitary, 2014. 17(4): p. 307-19.
 36. Wang, F., et al., Endoscopic endonasal transsphenoidal surgery of 1,166
     pituitary adenomas. Surg Endosc, 2015. 29(6): p. 1270-80.
 37. Tabaee, A., et al., Predictors of short-term outcomes following endoscopic
     pituitary surgery. Clin Neurol Neurosurg, 2009. 111(2): p. 119-22.
 38. Jethwa, P.R., et al., Cost-Effectiveness Analysis of Microscopic and
     Endoscopic Transsphenoidal Surgery Versus Medical Therapy in the Management
     of Microprolactinoma in the United States. World Neurosurg, 2016. 87: p.
     65-76.
 39. Zygourakis, C.C., et al., Cost-Effectiveness Analysis of Surgical versus
     Medical Treatment of Prolactinomas. J Neurol Surg B Skull Base, 2017.
     78(2): p. 125-131.
 40. Andela, C.D., et al., Quality of life (QoL) impairments in patients with a
     pituitary adenoma: a systematic review of QoL studies. Pituitary, 2015.
     18(5): p. 752-76.




MEEWERKEN AAN DE PROLAC OF PROLACT



Mocht u interesse hebben om een deelnemend centrum te worden, neem dan contact
op met de coördinerend onderzoeker via onderstaande knop. Als u geïnteresseerde
patiënten heeft, maar uw centrum neemt niet deel aan de studies, dan kunnen
patiënten via het LUMC geïncludeerd worden. Neem daarvoor ook contact op met de
coördinerend onderzoeker via onderstaande knop.



Coördinerend onderzoeker (prolactinoom@lumc.nl)



HET ONDERZOEKSTEAM

Wij werken voor dit onderzoek samen met verschillende ziekenhuizen, verspreid
over Nederland.

Deelnemende ziekenhuizen

Contactinformatie




DEELNEMENDE ZIEKENHUIZEN



Deelnemende centra ProlaC

 * Alrijne Ziekenhuis
 * St Antonius Ziekenhuis
 * Erasmus MC
 * Amphia Ziekenhuis
 * Reinier de Graaf Gasthuis
 * Rijnstate Ziekenhuis
 * Radboud UMC
 * Groene Hart Ziekenhuis
 * Isala Ziekenhuis
 * Medisch Spectrum Twente
 * Haaglanden Medisch Centrum
 * Gelre Ziekenhuis
 * Elizabeth Twee Steden Ziekenhuis
 * LangeLand Ziekenhuis
 * HagaZiekenhuis
 * Admiraal de Ruiter Ziekenhuis
 * UMCU
 * AUMC
 * UMCG
 * LUMC

Deelnemende centra ProlaCT

 * LUMC
 * Amsterdam UMC
 * Radboud UMC
 * Reinier de Graaf Gasthuis

Indien het ziekenhuis of de afdeling waar u behandeld wordt niet vermeld wordt
in onderstaande lijst, maar u wel interesse heeft om mee te doen met dit
onderzoek, dan kunt u natuurlijk wel contact opnemen met het onderzoeksteam. Het
is altijd mogelijk dat het onderzoek binnenkort in uw ziekenhuis wordt
opgestart.






CONTACTINFORMATIE



Coördinerend onderzoeker LUMC:

I.C.M. Pelsma, arts-onderzoeker afdeling Endocrinologie en Metabolisme, LUMC

Postbus 9600, intern adres: C7-Q-044

2300 RC Leiden

E-mail: prolactinoom@lumc.nl

Telefoonnummer: +31 (0)71 5296743



Onafhankelijk arts LUMC:

M.A. Schroijen, internist-endocrinoloog; afdeling endocrinologie LUMC

Postbus 9600, intern adres: C07-044

2300 RC Leiden

Telefoonnummer: +31 (0)71 5263082 (secretariaat)




CONTACT



Coördinerend onderzoeker LUMC:

I.C.M. Pelsma, arts-onderzoeker afdeling Endocrinologie en Metabolisme, LUMC

Postbus 9600, intern adres: C7-Q-044

2300 RC Leiden

E-mail: prolactinoom@lumc.nl

Telefoonnummer: +31 (0)71 5296743

 

Onafhankelijk arts LUMC:

M.A. Schroijen, internist-endocrinoloog; afdeling endocrinologie LUMC

Postbus 9600, intern adres: C07-044

… Toon meer

Coördinerend onderzoeker LUMC:

I.C.M. Pelsma, arts-onderzoeker afdeling Endocrinologie en Metabolisme, LUMC

Postbus 9600, intern adres: C7-Q-044

2300 RC Leiden

E-mail: prolactinoom@lumc.nl

Telefoonnummer: +31 (0)71 5296743

 

Onafhankelijk arts LUMC:

M.A. Schroijen, internist-endocrinoloog; afdeling endocrinologie LUMC

Postbus 9600, intern adres: C07-044

2300 RC Leiden

Telefoonnummer: +31 (0)71 5263082 (secretariaat)

 

Voor klachten:

In geval van klachten over het onderzoek kunt u zich wenden tot Team Klachten
van het LUMC via email: patiëntenservicebureau@lumc.nl. U kunt ook telefonisch
contact opnemen met Patiëntenservicebureau (071-5262989; tijdens kantooruren).
Zij zullen de klacht in behandeling nemen volgens de geldende afspraken.

 

Voor contactgegevens van de Functionaris voor de Gegevensbescherming:

Wanneer u vragen heeft over de bescherming van uw privacy kunt u contact opnemen
met een van de functionarissen gegevensbescherming van het LUMC (FG) via
privacy@lumc.nl.

Toon minder




DONEREN



Om onderzoek te kunnen doen naar prolactinomen, is voldoende financiering van
groot belang. Dat is in deze tijd niet gemakkelijk. Alle kleine en grote
donaties zijn daarom van harte welkom. U kunt via de onderstaande QR code een
donatie doen. Uw donatie wordt direct gebruikt voor de financiering van de
prolactinoomonderzoeken!



 * Contact, route en parkeren
   
 * Alles over mijnLUMC
   
 * Vind uw polikliniek
   
 * Voorzieningen en diensten
   
 * LUMC Vrienden Stichting
   

 * Vacatures
   
 * Werken bij
   
 * Nieuws
   
 * Inschrijven nieuwsbrief
   
 * Pers
   

 * Privacyverklaring
 * Privacyrechten
 * Cookiebeleid
 * Disclaimer
 * Kwetsbaarheid melden
 * Klacht indienen


Feedback



FEEDBACK


Naar boven