10haber.net Open in urlscan Pro
2606:4700:3032::ac43:8aab  Public Scan

Form analysis
1 forms found in the DOM

GET https://10haber.net/

<form role="search" method="get" class="search-form searchbox" action="https://10haber.net/">
  <input type="search" placeholder="Aradığınız kelime..." name="s" class="searchbox-input" onkeyup="buttonUp();" required="">
  <input type="submit" class="searchbox-submit" value="Ara">
</form>

Text Content

 * Gündem
   Yazarlar
    * İsmet Berkan
    * Ertuğrul Özkök
    * Ümit Alan
    * Erdal Sağlam
    * Barış Soydan
    * Prof. Dr. Şenol Babuşcu
    * Serdar Turgut
    * Müge Dağıstanlı
    * Zeynep Güven
    * İrem Hattat
    * Uğur Vardan
    * Tuğrul Ağırbaş
    * Bağış Erten
    * Cüneyt Muharremoğlu
    * Olkan Özyurt
    * Burak Kuru
    * Alper Hasanoğlu

 * Siyaset
 * Ekonomi
 * Dünya
 * Kültür Sanat
 * Spor
 * Sağlık
 * Çevre
 * Gezi
 * Bilim Teknoloji
 * Oyunlar ve Bulmacalar

 * --------------------------------------------------------------------------------

 * 


Kayıt ol Giriş
Gündem Yazarlar Siyaset Ekonomi Dünya Kültür Sanat Spor Sağlık Çevre Bilim
Teknoloji Gezi

Barış Soydan
1 Eylül 2023


KKM’NIN GIZLI TARIHI

2021 Kasım ve Aralık aylarında yaşanan kur şoku karşısında hareket kabiliyeti
daralan ekonomi yönetimi KKM’yi Cumhurbaşkanı'na sunmak üzere alelacele raftan
indirmişti. Raftan indirildi dedim çünkü KKM’nin hikayesi aslında birkaç yıl
önceye dayanıyordu.

 * 
 * 
 * 
 *  * https://10haber.net/2023/09/01/kkmnin-gizli-tarihi-244523/?linkgonder=KKM’nin
      gizli tarihi Link Kopyala
   
    * --------------------------------------------------------------------------------
   
    * Email
   
    * --------------------------------------------------------------------------------
   
    * Telegram
   
    * --------------------------------------------------------------------------------
   
    * Linkedin

 * 
 * 

Berat Albayrak’ın uygulamaya çekindiği KKM’nin Nureddin Nebati’nin bakanlıktaki
ömrünü uzattığı söylenebilir.

Yeni ekonomi yönetiminin politika kısıtlarının en önemlilerinden birinin kur
korumalı mevduat (KKM) yükü olduğu görülüyor. Eski Hazine ve Maliye Bakanı
Nureddin Nebati döneminde “mucize çözüm” olarak sunulan KKM bugün hem ekonomik
dengeleri bozan dev bir yük hem de ekonomi politikalarının hayata geçirilmesini
zorlaştıran önemli bir engel haline gelmiş durumda.






KKM 2021 Aralık ayında döviz kurlarında hızlanan artışa çözüm olmak üzere hayata
geçirildi. İlan edildiği anda yarattığı sürpriz etkisiyle döviz kurlarında
tarihi bir gerileme yaşanmış, dolar bir gecede 18.40 liradan 11 liranın altına
düşmüştü.

Ekonomi yönetimi bu mucizevi çözümün heyecanıyla halkı Türk Lirası’na güvenmeye
çağırmıştı. Nebati bir yandan “Ya Türkiye olayları oturup kendi başına
izleyecek, elindeki bütün enstrümanları pozitif yönde kullanmayacak kadar
beceriksiz bir ülke mi? İhtiyacı olan her türlü enstrümanı kullanır!” diyor; bir
yandan da dövizdeki köpüğün gitmeye başladığını ve Türk Lirası’nın cazibesinin
artacağını savunuyordu. Peki bu “mucize çözüm” nasıl ortaya çıkmıştı?

Öncelikle KKM’nin o dönem yeterince çalışılmadan ve uygulama esasları
düşünülmeden alelacele gündeme getirildiğini belirtelim. 2021 Kasım ve Aralık
aylarında yaşanan kur şoku karşısında hareket kabiliyeti daralan ekonomi
yönetimi KKM’yi Cumhurbaşkanı’na sunmak üzere alelacele raftan indirmişti.
Düzenlemelerin son halini alması aylar sürecekti.

“Raftan indirildi” dedim çünkü KKM’nin hikayesi aslında birkaç yıl önceye
dayanıyordu. 2018 Ağustos ayında yaşanan kur krizinin hemen ardından dönemin
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yakın çevresinden geçmişte Türkiye veya
benzer ülkelerde döviz krizlerine yönelik uygulanmış çözümler üzerinde
çalışmalarını istemişti.

O dönemde Albayrak’a sunulan seçeneklerden biri KKM’ydi. Ancak getireceği yükler
ve uygulamadan çıkışın zorlukları tartışıldıkça Albayrak adım atmakta tereddüt
etmişti. O esnada Merkez Bankası’nın yaptığı 625 baz puanlık şok faiz artırımı
piyasayı sakinleştirince ekonomi yönetimi rahat bir nefes almış ve KKM
uygulaması masadan kalkmıştı. Merkez Bankası Eylül 2018’deki o artırımı yapmasa
Türkiye belki de KKM ile 2018 yılında tanışacaktı.

Doları 26,5 TL’de tutmak için rezervden satışa devamO dönem rafa kaldırılan KKM
2020 yılının ikinci çeyreğinde bir kez daha ekonomi yönetiminin gündemine geldi.
O dönemde Merkez Bankası’nın yoğun döviz satışı 2020 Mayıs ayında net rezervi
ilk kez eksiye taşımış ve alarm zilleri çalmaya başlamıştı. Doları 6.85 TL’de
tutabilmek için yaklaşık 30 milyar dolar daha satılmış ama buna rağmen başarı
elde edilememişti. Bunun üzerine Merkez Bankası likidite araçlarıyla örtülü faiz
artışına gitmiş ama istediği sonucu alamamıştı.

İşte tam bu dönemde KKM bir kez daha raftan indirilerek enine boyuna tartışıldı.
Ama yine uygulamadan vazgeçildi. Bunun nedenine dair muhtelif görüşler var.
Bunlardan biri, Bakan Albayrak’ın KKM’nin bütçe etkilerinin zamanla Erdoğan’ı
rahatsız edecek boyuta ulaşmasından çekindiği iddiası. Buna göre rezerv
satışları sebebiyle Erdoğan’ın yakın takibinde olan Albayrak bir de bütçe
açığının tırmanışa geçmesinden çekinmişti. O dönemde borçlanma maliyetlerini
düşük göstermek adına yurtiçinde döviz ve altın cinsinden borçlanmanın hızla
artmış olmasının KKM uygulamasının uygulanabilirliğini kısıtladığı söylenebilir.

Bir diğer iddia ise KKM uygulamasının servet transferi etkisinin Bakan
Albayrak’ı rahatsız ettiği ve buna karşılık belli bir miktar üzerinden döviz
hesaplarına bazı kısıtlayıcı tedbirler koymayı tercih ettiği yönünde.
KKM fırsatını (!) ikinci kez tepen Bakan Albayrak kısa süre sonra meşhur istifa
mektubuyla görevden ayrılmıştı.

Dönemin Bakan Yardımcısı Nureddin Nebati başından beri bu gelişmelerin
şahidiydi. Doların patlayarak 18.40 liraya yükseldiği 2021 Aralık ayında KKM
çözümünü detaylı bir hazırlık yapmadan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunmasının
arkasında da bu bilgi vardı. Konuya yakın kaynaklar, 2018 ve sonrasındaki KKM
tartışmalarının içinde olan Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Emrah Şener ve bazı
başka bürokratların da KKM’yi acil ve tek etkili çözüm olarak sunduğunu
söylemekte.

KKM kararının Nureddin Nebati’nin bakanlıktaki ömrünü uzattığı söylenebilir.
Hatta KKM sayesinde iktidarın kırıp dökmeden ekonomiyi seçime kadar getirdiğini
söylemek bile mümkün. Ama sonuç değişmedi; kur eskisinden daha yüksek seviyelere
yükseldi, rezervler tüketildi ve dengeler daha da bozuldu…

Geçen mayıs ayında gerçekleşen seçimler sonrasında ekonominin dümenine geçen
Mehmet Şimşek’in en önemli gündem maddesi KKM olacaktı. İlk dikkat çekici adım,
kur farkı ödemelerin tamamının Merkez Bankası tarafından yapılması kararıydı. Bu
adım olası yan etkileri nedeniyle çok sert eleştirildi. Ancak muhtemelen bütçe
kısıtları bu adımı zorunlu kılmıştı.

Ardından Merkez Bankası’nın KKM’yi azaltmaya yönelik olarak önceki hafta
yayınladığı düzenleme geldi. Bu kararlar sonrasındaki ilk haftada KKM’nin uzun
bir aradan sonra ilk kez düşüşe geçtiğini dünkü yazımda aktarmıştım. Ama henüz
her şey bitmiş değil, birilerinin siyasi ikbalini kurtarmak adına apar topar
uygulamaya sokulan KKM’den çıkış ne iktidar ne Türkiye için kolay olacak.

KKM iyi çalışılmamış, etki analizleri yapılmamış, olası senaryolar gözden
geçirilmemiş, çıkış stratejisi belirlenmemiş düzenlemelerin bir ekonomiye ne
denli zarar verebileceğine dair örnek vaka olarak dünya tarihine şimdiden geçmiş
durumda.

Bankalar KKM’den çıkış için ikna odaları kurdu


YAZARIN SON YAZILARI

7 Eylül 2023 - OVP neden beklenen sıcak parayı Türkiye’ye getirmeyecek?

1 Eylül 2023 - KKM’nin gizli tarihi

31 Ağustos 2023 - Döviz satışı kur korumalı mevduat için mi?

26 Ağustos 2023 - Cumhurbaşkanı faiz artırımına nasıl ikna edildi?

25 Ağustos 2023 - Faiz kararının ekonomik ve psikolojik arka planı

Yazarın Tüm Yazıları
Oyunlar ve Bulmacalar

© 2023 Copyright 10Haber
 * Gündem
 * Siyaset
 * Ekonomi
 * Dünya
 * Kültür Sanat

 * Spor
 * Sağlık
 * Bilim Teknoloji
 * Gezi

 * Aydınlatma Metni
 * Kullanım Şartları
 * Çerez Politikamız
 * İptal ve İade Politikası
 * Açık Rıza Metni

 * Gizlilik Politikası
 * Sıkça Sorulan Sorular
 * Hakkımızda
 * Künye
 * İletişim


© 2023 Copyright: 10Haber

X

10Haber’e abone olanlara 1 yıllık BluTV aboneliği hediye

Maalesef üye olmadan 10Haber okuma haklarınız sona erdi. Eğer üye olursanız her
gün 2, ayda ise 10 yazıyı ücret ödemeden okuyabilirsiniz. Abone olursanız
10Haber’e sınırsız erişim hakkı ve 1 yıllık BluTV üyeliği hediyemizi
kazanacaksınız.

Üye ol Zaten üyeyim, giriş yap

OK
Çerez kullanımı

Deneyiminizi iyileştirmek, tanımlama bilgilerini, sitemizin doğru şekilde
çalışmasını sağlamak, içerikleri ve reklamları kişiselleştirmek, sosyal medya
özellikleri sunmak ve site trafiğimizi analiz etmek için yasal düzenlemelere
uygun çerezler (cookies) kullanıyoruz. Detaylı bilgiye;

Çerez Politikası sayfamızdan erişebilirsiniz.