editor.pho.fm Open in urlscan Pro
20.50.2.16  Public Scan

Form analysis
0 forms found in the DOM

Text Content

İçeriğe geç

Editör El Kitabı

Menü ve bileşenler

 * 1 Haber Başlığı
   * 1.1 Başlıkta virgül
   * 1.2 Başlıkta iki nokta ve tırnak
   * 1.3 Başlıklarda soru ve ünlem
 * 2 Haber Spotu
 * 3 Haber Metni
   * 3.1 Yazım Kuralları
   * 3.2 Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
   * 3.3 Ara Başlık
   * 3.4 Flaş haber
   * 3.5 Fotoğraflar ve Görüntüler
   * 3.6 Fotoğraf Altı Spotu
   * 3.7 Kaynak belirtilmesi
   * 3.8 Etiket Kullanımı
   * 3.9 Link Kullanımı
   * 3.10 Sakıncalı İfadeler
 * 4 Manşet Politikası
 * 5 Video Yüklenmesi
 * 6 Foto Galeri Hazırlanması
 * 7 Köşe Yazı Girişi
 * 8 En sık görülen kelime hataları

Pdf olarak kaydet


V 1.0

v 1.0

 * 1 Haber Başlığı
   * 1.1 Başlıkta virgül
   * 1.2 Başlıkta iki nokta ve tırnak
   * 1.3 Başlıklarda soru ve ünlem
 * 2 Haber Spotu
 * 3 Haber Metni
   * 3.1 Yazım Kuralları
   * 3.2 Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
   * 3.3 Ara Başlık
   * 3.4 Flaş haber
   * 3.5 Fotoğraflar ve Görüntüler
   * 3.6 Fotoğraf Altı Spotu
   * 3.7 Kaynak belirtilmesi
   * 3.8 Etiket Kullanımı
   * 3.9 Link Kullanımı
   * 3.10 Sakıncalı İfadeler
 * 4 Manşet Politikası
 * 5 Video Yüklenmesi
 * 6 Foto Galeri Hazırlanması
 * 7 Köşe Yazı Girişi
 * 8 En sık görülen kelime hataları


HABER BAŞLIĞI

Haberin içindeki en önemli unsur veya unsurları ortaya çıkaran, okuyucunun
ilgisini habere çekmek üzere birkaç kelimede haberi özetleyen bir haber sunum
öğesidir. Bir haberin okurla ilk temas ettiği yer başlıktır. Başlıklar; kısa ve
vurucu olmalı haberi anlatmalı. Yorum yapılmamalı.

> Başlıklar; haberi okutmak için okuyucuyu isteklendirmelidir, okuyucunun ilgi
> ve dikkatini çekmelidir, haber unsurlarını içermelidir, kısa ve anlaşılır
> olmalıdır. Haber metni ile çelişmemelidir, haberin özünden uzaklaşmamalıdır,
> abartılı olmamalıdır, çoklu okumaya ya da yanlış anlaşılmaya yol açmamalıdır.
> İmalı anlamlar içermemelidir, boş sözlerden kaçınılmalıdır, habere yorum
> getirmemelidir.

ÖRNEK:

Muhabirin sorusu Gül’ü çok sinirlendirdi (Doğru) O muhabir Gül’ü çıldırttı
(Yanlış)

> Haber başlıkları büyük harflerle yazılmaz. Kitap konu başlığı biçiminde, her
> kelimenin ilk harfinin büyük şekilde yazıldığı haber başlıkları da doğru
> değildir. Başlıklar mutlaka imla kurallarına uyularak yazılır.

ÖRNEK:

GÜNGÖREN PATLAMASI MAĞDURLARI İFTARDA BULUŞTU (Yanlış) Başbakan Erdoğan,
Muğla’da (Yanlış) Güngören patlaması mağdurları iftarda buluştu (Doğru)


BAŞLIKTA VIRGÜL

Başlıkta kullanacağımız cümlede çok zorunlu haller dışında virgül
kullanılmamalı.

ÖRNEK:

Kılıçdaroğlu, Bahçeli’nin elini sıkmadı (Yanlış) Başbakan Erdoğan, Muğla’da
(Yanlış) Erdoğan, Gül ve Davutoğlu ile görüştü (Doğru)


BAŞLIKTA IKI NOKTA VE TIRNAK

Başlıkta konuşan kişinin ağzından iki nokta (:) kullanılarak bir cümleye yer
verilmişse, bu cümle tırnak içine alınmaz. Ad ve soyadını yazdıktan sonra iki
nokta (:) kullanabiliriz. Fakat iki noktadan sonra çift ya da tek tırnak (“, ‘)
açılmamalı.

ÖRNEK:

Başbakan Erdoğan: “GAP’a öncelik vereceğiz” (Yanlış) Başbakan Erdoğan: GAP’a
öncelik vereceğiz (Doğru)

> Başlıkta direkt ifade vereceksek, cümlenin bize ait olmadığını göstermek için
> mutlaka tırnak kullanmalıyız.

ÖRNEK:

Bütün maçlara 3 puan parolasıyla çıkıyoruz (Yanlış) ‘Hülya Avşar yüzünden ülkeyi
terk edeceğim’ (Doğru)

> Başlıkta bir kelimeye vurgu yapılacaksa, o kelimenin tek tırnak içine alınması
> daha etkili olur. Tırnak içine alınarak vurgu yapılacak ifade anlam bütünlüğü
> içermeli. Tırnak içine alınması gereken kelimeler kesinlikle büyük harf ile
> yazılmamalı.

ÖRNEK:

Binlerce doktora ‘kamuya dönüş’ müjdesi (Doğru) Binlerce doktora KAMUYA DÖNÜŞ
müjdesi (Yanlış) Binlerce doktora ‘kamuya’ dönüş müjdesi (Yanlış)

> Cümle içerisindeki alıntı ifadelerde, üçüncü kişiye ait aktarımlar söz konusu
> olduğunda ifadeler tek tırnak açılarak kullanılmalı.

ÖRNEK:

Cumhurbaşkanı Demirel, “Ecevit’in hükümeti kurması imkansız görünüyor. Kendisi
bana Yılmaz’ın ‘Biz sana destek veririz’ dediğini söyledi” şeklinde konuştu.
(Doğru) Cumhurbaşkanı Demirel, “Ecevit’in hükümeti kurması imkansız görünüyor.
Kendisi bana Yılmaz’ın “Biz sana destek veririz” dediğini söyledi” şeklinde
konuştu. (Yanlış)


BAŞLIKLARDA SORU VE ÜNLEM

TDK’ya göre soru eki veya sözü içeren cümlelerin sonuna mutlaka soru işareti
konulur. Aşağıdaki örnekte hem iki nokta kullanımı hem sıralı soru cümlesi hem
de soru işareti kullanımı bulunmaktadır.

ÖRNEK:

Kılıçdaroğlu: Sen bu vaadi verdin mi, vermedin mi? (Doğru) Kılıçdaroğlu, sen bu
vaadi verdin mi, vermedin mi (Yanlış)

> Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümle veya
> ibarele¬rin sonuna konulan ünlem işareti, habercilikte daha çok ağızdan çıkan
> ifadenin sertliğini, kişinin kararlılığını vurgulamak için kullanılır. Ancak
> haberi ilgi çekici kılmak için belirsiz ifadelerden sonra ünlem işareti
> kullanılmamalıdır.

ÖRNEK:

Şok olayda flaş gelişme! (Yanlış) Fatih Terim: Yenilirsek kesin istifa edeceğim!
(Doğru)


HABER SPOTU

Spot, internet haberciliğinde değişkenlik gösteren haber unsurlarından
birisidir. Ana sayfada haberin başlığı ve görseli ile birlikte okura gösterilen
spotların okura merak duygusu katacak şekilde yazılması gerekir.

> Haber içindeki (okur başlığa tıkladıktan sonra görünecek olan) spot klasik
> 5N1K’ya uygun olarak kaleme alınmalıdır.

> Spot, uzun iki cümle ve 4 satırı geçmemeli ama bir satır uzunluğunda da
> olmamalı. Direkt tırnak içinde ifade kullanımından kaçınılmalı. Haberin
> tamamının özeti niteliğinde olmalı, haberin önem ve özelliğini ortaya koymalı.

> Spot, haber metni içinden özellikle ilk paragraftan alınıp kullanılmamalı,
> haberin bütünlüğü bozulmamalıdır. En önemlisi, editör spotu kendi cümleleriyle
> haberin bir özeti halinde yazmalıdır.

ÖRNEK:

Türk Hava Yolları’nın Adana-İstanbul seferini gerçekleştirecek olan uçağa
yapılan bomba ihbarı asılsız çıktı. İhbarı, vatani görevini yapmak üzere
Bitlis’e giden ve uçağın saatini kaçırdığı belirtilen 21 yaşındaki gencin
yaptığı tespit edildi. (Doğru)


HABER METNI


YAZIM KURALLARI

Haber metinleri genelden başlar özele doğru gider. Genel giriş, flaş olan
cümledir ki ilgiyi hemen çekmeye başlasın ve haberin devamına okuyucuyu
bağlasın. Haberin girişini okuyan bir kişi, diğer paragrafları okumadığında o
haberin içeriği hakkında bilgi sahibi olabilmelidir.

> Haberin flaşı “Ne?” sorusunun cevabını içermelidir. Zira okur, olayın neden
> olduğundan önce ne olduğunu anlamak ister.

ÖRNEK:

Rekabet Kurulu, Turkcell’in Superonline’i satın alması işlemine izin verdi.
(Doğru) Rekabet Kurulu izin verdi. Turkcell Superonline’i satın alıyor. (Yanlış)

> Haber, olayların kronolojik sırasına göre değil, “haberdeki olguların önem
> sırasına” göre yazılır. Ölü sayısı her zaman yaralı sayısından önce
> verilmelidir.

ÖRNEK:

Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde yolcu otobüsünün devrilmesi sonucu 1 kişi öldü,
6 kişi yaralandı. (Doğru) Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde yolcu otobüsünün
devrilmesi sonucu 6 kişi yaralanırken 1 kişi de öldü. (Yanlış)

> Haber cümlesinin en temel şartı ‘anlaşılır’ ve ‘okunulabilir’ olmasıdır.
> Cümleler ve paragraflar kısa tutulmalı; haber metni ayrıntıya boğulmamalıdır.
> Her fikir bir cümle olmalı, her cümlenin bir öznesi olmalı, gereksiz ve tekrar
> sözcüklere yer verilmemelidir. Kısa cümle, 14 kelimeden oluşur. 20 kelimeyi
> aşan cümlelerin anlaşılma oranının azaldığı unutulmamalıdır. 24 kelimeyi aşan
> cümleler kurmamaya dikkat edilmelidir.

ÖRNEK:

Daha önce eline hiç fırça almamış 60, 70 ve 80 yaşlarındaki huzurevi
sakinlerinin; çizgi ve renkleri kendi iç dünyalarına, özlemlerine göre
yorumladıkları; resim yaparken çok mutlu olduklarını, hala üretiyor olmanın
sevincini duyduklarını belirttikleri sergi görülmeye değer. (Yanlış) Doğa
harikası Abant Tabiat Parkı, dün gece aralıklarla etkili olan kar yağışının
ardından karla kaplandı. Abant’ı çevreleyen çam ormanlarının karla kaplı
görüntüsü donan gölle birleşince, eşsiz bir manzara ortaya çıktı. (Doğru)

> Haberde 5N1K kuralına uymalıdır.
> 
> NE – Konuyu verir
> NEDEN – Amacı verir
> NASIL – Yöntemi belirler
> NEREDE- Mekan ve yer kavramları
> NE ZAMAN – süreç kavramları
> KİM- İlgili ve sorumlu kişileri belirler.

ÖRNEK:

23 yaşındaki Amerikalı J.S. Çarşamba gecesi özel otosuyla St. Moritz
yakınlarında geçirdiği kaza sonucu yaşamını yitirdi. Polisin yaptığı açıklamaya
göre, sol virajı çok açıktan almaya çalışırken sağdaki bankete düştüğünde J.S,
Champfer istikametine doğru yol almaktaydı. Direksiyonu düzelttikten hemen sonra
aracı kaymaya başladı ve hızla bir duvara çarptı.

Bu örnek haberde, 5N1K soruları yanıtlanmıştır.

KİM: Amerikalı J.S

NEREDE: St. Moritz yakınlarında

NE ZAMAN: Çarşamba gecesi

NASIL: Sol virajı çok açıktan almaya çalışırken

NEDEN: Arabası kaydığı için

NE OLDU: Yaşamını yitirdi


> Haber metinlerinde zaman çok değiştirilmemeli, zamanlar arasında
> gezinilmemelidir. Bir cümlede di’li geçmiş zaman, diğerinde miş’li geçmiş
> zaman ifadeleri bulunmamalıdır. Günümüz gazeteciliğinde haberin zamanı, ‘di’li
> geçmiş’ zamandır. Yani ‘hikaye etme’ esasına dayanır. Haber dili, ‘di’li
> geçmiş’, ‘şimdiki zaman’ ve ‘gelecek zaman’ çerçevesinde gelişir.

ÖRNEK:

Mehmet Mesut, okuma yazmayı kendi çabalarıyla öğrendi. Ailesi başlarda onun
çizimlerinin diğer çocukların resimlerinden farklı olduğunu anlamadılar.
Mehmet’in arkadaşları onu destekliyor. (Yanlış) Mehmet Mesut, okuma yazmayı
kendi çabalarıyla öğrendi. Ailesi başlarda onun çizimlerinin diğer çocukların
resimlerinden farklı olduğunu anlamadı. Mehmet’in arkadaşları ise onu süreç
boyunca destekledi. (Doğru)

> Bir haberde yer alan cümlelerde geçen fiiller bütünlük açsından birbirini
> tamamlamalıdır. Akıcılığı bozmamak için haber fiillerinin (söyledi, açıkladı,
> dedi, anlattı, ifade etti, belirtti vb.) kullanımına özen gösterilmelidir.
> Aynı fiilleri birbirini takip eden cümlelerde kullanmak okuyucuyu sıkar.
> “Belirtti” ile biten cümleden sonra devam eden cümle “belirtti” ile bitmemeli.
> Aynı şekilde, haberde bir tırnak “dedi” ile bitmişse, hemen sonraki tırnak
> “dedi” ile bitmemeli. Her defasında farklı fiiller tercih edilmeli.

ÖRNEK:

2014 yılında İstanbul’daki tapu müdürlüklerinde 1 milyon 250 bin kayıtlı işlem
yapıldı diyen Sedat Cömertoğlu, ”Türkiye’de bir yılda yapılan 7 milyon tapu ve
kadastro işleminin üçte biri İstanbul’da yapılıyor” dedi. (Yanlış) 2014 yılında
İstanbul’daki tapu müdürlüklerinde 1 milyon 250 bin kayıtlı işlem yapıldığını
belirten Sedat Cömertoğlu, ”Türkiye’de bir yılda yapılan 7 milyon tapu ve
kadastro işleminin üçte biri İstanbul’da yapılıyor” diye konuştu. (Doğru)

> Kısaltmalar ile unvanların, haberde ilk anıldığı yerde bir kez açık yazılması
> önemlidir. “Başbakan Davutoğlu” yerine ilk kez yazılıyorsa “Başbakan Ahmet
> Davutoğlu” yazılması gerekir. Daha sonra ise “Başbakan Davutoğlu”,
> “Davutoğlu”, “Başbakan” şeklinde yazılabilir.

ÖRNEK:

İHH, yetimler için ”Yetim Dayanışma Günleri” isimli bir organizasyona imza
atıyor. (Yanlış) İnsani Yardım Vakfı (İHH), yetimler için ”Yetim Dayanışma
Günleri” isimli bir organizasyona imza atıyor. (Doğru)

> “İktibas-alıntı” yönteminde, haber kaynağının konuşmasının “en önemli”,
> “özgün” ve “çarpıcı” cümleleri, tırnak içinde “aynen” verilir. Haberde adı
> geçen kişinin renkli deyişleri, sıra dışı niteleme ve benzetmeleri için tırnak
> açılmalıdır.

ÖRNEK:

Geçmişten esinlenerek tasarlanan parçaların büyük ilgi gördüğünü dile getiren
Gözen, bizde Osmanlı Avrupa’da Rönesans moda diyor. (Yanlış) Geçmişten
esinlenerek tasarlanan parçaların büyük ilgi gördüğünü dile getiren Gözen,
“Bizde Osmanlı, Avrupa’da Rönesans moda“ diyor. (Doğru)

> Rakamlar okuyucuyu rahatsız edebilir. Haberi rakama boğmaktan mümkün olduğunca
> kaçınmak gerekir. Özellikle haberin girişinde direkt rakamla başlanmaz.

ÖRNEK:

Yılın ilk üç ayındaki ihracat 6.587.460 TL’yi buldu. (Yanlış) Yılın ilk üç
ayındaki ihracat 6,6 milyar TL’yi buldu. (Doğru)

> Bir sel afetinde 2 bin 800 kişi evsiz kalmışsa, haberin girişinde “…sel
> nedeniyle yaklaşık 3 bin kişi evsiz kaldı.” dendikten sonra, resmi rakam bir
> yetkilinin açıklamasının içinde verilmelidir.

ÖRNEK:

Afganistan’ın güneyinde meydana gelen sel felaketinde 2.800 kişi evsiz kaldı.
(Yanlış) Afganistan’ın güneyinde meydana gelen sel felaketinde yaklaşık 3 bin
kişi evsiz kaldı. (Doğru)


DIKKAT EDILMESI GEREKEN HUSUSLAR

> Haberde kullanılan tarih bulunan yıl içindeyse yıl rakamı haberde yer almaz:

ÖRNEK:

1 Mayıs 2015 Perşembe günü gerçekleşen oturum verimli geçti. (Yanlış) 1 Mayıs
Perşembe günü gerçekleşen oturum verimli geçti. (Doğru)

> Haberde kullanılan tarih başka bir yıl içindeyse, yıl rakamı verilmelidir:

ÖRNEK:

Bina, 10 Ocak tarihinde açılmıştı. (Yanlış) Bina, 10 Ocak 1996 tarihinde
açılmıştı. (Doğru)

> Önlerinde rakam bulunmamasına rağmen belirli bir gün ve ayı bildiren gün ve ay
> adları büyük harfle yazılır.

ÖRNEK:

Geçtiğimiz haziran ayında rekor miktarda üretim gerçekleşmişti. (Yanlış)
Geçtiğimiz Haziran ayında rekor miktarda üretim gerçekleşmişti. (Doğru)

> Önlerinde rakam bulunan ay ve gün adları büyük harfle yazılır. Belirli bir gün
> ve ayı bildiren gün ve ay adları da aynı şekilde yazılır.

ÖRNEK:

15 ocak cuma günü büyük bir toplantı gerçekleştirilecek. (Yanlış) 15 Ocak Cuma
günü büyük bir toplantı gerçekleştirilecek. (Doğru)

> Sıfır (0) ve bir (1) yazıyla yazılır: 2’den 999’a kadar olan sayılar ise
> rakamla yazılır.

ÖRNEK:

Değer kaybı 0 olarak açıklandı. (Yanlış) Değer kaybı sıfır olarak açıklandı.
(Doğru)

ÖRNEK:

Altın piyasasında yedi işlemde bir milyon liralık işlem hacmi gerçekleşti.
(Yanlış) Altın piyasasında 7 işlemde bir milyon liralık işlem hacmi gerçekleşti.
(Doğru)

> Genelde iki ve üç haneli sayılar rakamla, üç ve daha fazla haneli sayılar
> yerine göre hem yazıyla hem rakamla yazılabilir.

ÖRNEK:

Olayda almış üç kişi öldü. (Yanlış) Olayda 63 kişi öldü. (Doğru)

ÖRNEK:

Sel felaketinde iki bin 500 hektar alan zarar gördü. (Yanlış) Sel felaketinde 2
bin 500 hektar alan zarar gördü. (Doğru)

> Sayılar eğer rakamlarla yazılacaksa; sağdan sola doğru her üç rakamdan önce
> bir nokta konulur.

ÖRNEK:

3456.829 (Yanlış) 3.456.829 (Doğru)

> Yüzdeler yazı ve rakamla gösterilir.

ÖRNEK:

Geçtiğimiz yıl ihracat % 50 oranında arttı. (Yanlış) Geçtiğimiz yıl ihracat
yüzde 50 oranında arttı. (Doğru)

> Isı değerleri rakamla, derece ifadesi yazıyla belirtilir:

ÖRNEK:

Günün en yüksek sıcaklığı 22° olarak gerçekleşti. (Yanlış) Günün en yüksek
sıcaklığı 22 derece olarak gerçekleşti. (Doğru)

> Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için virgül kullanılır. Nokta
> kullanılmaz.

ÖRNEK:

Enflasyon bu yıl toptan eşya fiyatlarında yüzde 79.5, tüketici fiyatlarında ise
yüzde 85.4 olarak gerçekleşti. (Yanlış) Enflasyon bu yıl toptan eşya
fiyatlarında yüzde 79,5, tüketici fiyatlarında ise yüzde 85,4 olarak
gerçekleşti. (Doğru)

> Para birimleri büyük harfle başlamaz:

ÖRNEK:

Döviz piyasasında Euro değer kaybetti. (Yanlış) Döviz piyasasında euro değer
kaybetti. (Doğru)

> Ancak ülke isimleri ile birleşince ilk harfler de büyür:

ÖRNEK:

ABD doları değer kazanıyor. (Yanlış) ABD Doları değer kazanıyor. (Doğru)

> Haberlerde saat yazılırken saat ile dakika arasına nokta (.) konulur. İki
> nokta üst üste (:) işareti yanlış kullanımdır:

ÖRNEK:

Görüşme saat 14:00’te gerçekleşecek. (Yanlış) Görüşme saat 14.00’te
gerçekleşecek. (Doğru)

> Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir:

ÖRNEK:

Katılımcılar, 2’şerli gruplar şeklinde alana alındı. (Yanlış) Katılımcılar,
ikişerli gruplar şeklinde alana alındı. (Doğru)

> Eşyaların, binaların, ağaçların eskilik derecesi yazıyla yazılır.

ÖRNEK:

40 yıllık bina yıkıldı. (Yanlış) Kırk yıllık bina yıkıldı. (Doğru)

> Ölümlü haberlerde ölen kişilerin yaşları, ismin yanına parantez açılarak
> yazılır.

ÖRNEK:

Yolculardan Yusuf Kılıç- 30- olarak yerinde öldü. (Yanlış) Yolculardan Yusuf
Kılıç (30) olay yerinde öldü. (Doğru)


ARA BAŞLIK

Haberde okurun dikkatinin dağılmaması için ara başlıklara yer verilmelidir. Ara
başlık, haberde, konu değişikliğinin olduğu paragraflara geçilirken konulur ve
uzun metinleri daha okunaklı hale getirir.

 * Ara başlıklar büyük harflerle yazılmamalı.
 * Çok özel durumlar dışında ayrı bir renk verilmemeli.
 * Ara başlıkta kullanılacak kelimelerin başlıkta olmamasına özen gösterilmeli.
 * Ara başlıklardan önce “Enter” tuşuna basarak yukarıdaki metin ile arasında
   bir satır boşluk bırakılmalı.


FLAŞ HABER

Flaş’tan maksat “ön bir haberle” okurlara önemli bir gelişmenin olduğunu
bildirmektir. Siyasi cinayetler, afetler, uçak, gemi ve tren kazaları, çok
ölümlü trafik kazaları, uçak kaçırma, ülkeler arası kriz, tanınmış bir kişinin
ölümü, ünlüleri hedef alan saldırı ve suikast girişimleri, orman yangınları,
terör saldırıları, rehin alma; ülke gündemini ilgilendiren önemli konular “flaş”
olarak verilmelidir.

 * Yazılacak flaş haber, bir cümleyi geçmeyecek büyüklükte olmalıdır.
 * 10 dakika içinde elde edilen ilk bilgilerle kısa bir haber metni
   hazırlanmalıdır.
 * Haberin bütün yeni unsurlarını içeren doyurucu haberi de en fazla 40 dakika
   içinde yayına verilmiş olmalıdır.
 * Bazen her yeni bilgi flaş haber özelliğini taşıyabilir, bir olaydan sadece
   bir kez flaş haber geçilir diye bir sınırlama yoktur.

ÖRNEK:

Trabzon’da yolcu uçağı düştü. (Flaş 1) Trabzon’da düşen uçağı arama çalışmaları
yapan ekip kötü hava koşulları nedeniyle aramayı durdurdu. (Flaş 2)


FOTOĞRAFLAR VE GÖRÜNTÜLER

Haberi etkin kılan en önemli görsel öğe fotoğraftır. Duygulandıran, bir çağrışım
oluşturan, kendine baktıran, tedirgin eden, düşündüren, akılları karıştıran,
soru sorduran ve inandırıcı olan bir fotoğraf; bildirir, öğretir, açıklar,
etkiler, saklar ve tarihe tanıklık eder.

FOTOĞRAF, SATIRLARCA YAZILAN HABERI TEK KAREDE ANLATABILIR.

 * Yayına alınan haberle çekilen/kullanılan fotoğraf arasında uyum
   sağlanmalıdır.
 * Devlet adamlarının kritik açıklamalarında, gülümseyen hallerinin fotoğrafları
   kullanılmamalı. Fotoğraf; açıklamanın ciddiyetini ya da doğallığını
   yansıtmalıdır.
 * Kare içine alınan objelerin kesim yerlerine (kadrajlama) dikkat edilmelidir.
   Şartlar ne olursa olsun, bayrak, heykel, tablo gibi objeler asla kesilmez.
 * Fotoğraf karesi içinde tamamı görülür ya da hiç görülmez.
 * Düşük çözünürlüklü fotoğraflar kullanılmamalıdır.
 * Fotoğraflar için öncelikli kaynağımız abone olduğumuz ajanslardır.
 * Arama motorları en son başvuru kaynağı olmalıdır ve bu durumlarda da
   çözünürlüğü yüksek ve de telif sorunu çıkarmayacak fotoğraflar kesinlikle
   tercih edilmemelidir.
 * Özellikle yabancı ajanslar ve ünlü fotoğrafçıların imzalı eserlerini
   kullanmaktan kaçınılmalı.
 * Sosyal medyadan fotoğraf kullanımı yapacaksak, fotoğraf herkese açık olan bir
   hesaptan alınmalı ve mutlaka kaynak belirtilmeli.
 * Fotoğrafın ajanslardan geç gelmesi durumunda ise habere uygun arşiv ya da
   tematik fotoğraflar kullanılmalı. Daha sonra da güncellenmeli.
 * Eğer fotoğraf yok ve sadece kamera kaydı var ise uygun bir ekran görüntüsü
   ile habere görsel takviye yapılmalı.
 * Müstehcen ve kadın teşhirciliği yapılan fotoğraflar kesinlikle
   kullanılmamalı.
 * Patlama, silahlı çatışma ve terör saldırısı gibi olay yerlerinde çekilen
   fotoğraflarda kanlı, ağır yaralı, kopmuş uzuvların görüntüleri kesinlikle
   açık olarak kullanılmaz. Bu tip görseller buzlama yöntemi sansürlenerek
   yayınlanmalı.
 * 18 yaşından küçük çocukların fotoğrafları kesinlikle gözleri buzlanarak
   girilmeli.
 * Suçu ispatlanmamış henüz yargılanma aşamasında olan zanlıların fotoğrafları
   da gözleri buzlanarak girilmeli.
 * Tecavüz ve tacize uğramış kadın, erkek ve çocukların yüzleri ise tamamen
   buzlanmalı.
 * Marka ve ürün reklamına neden olacak fotoğraflar ve dolaylı reklam yapılan
   (arka fonda) fotoğraflar da ya kırpılarak ya da buzlanarak kullanılmalı.


FOTOĞRAF ALTI SPOTU

 * Haber yazılırken ‘5N 1K’ kuralına nasıl uyulması gerekiyorsa fotoğraf
   altyazısını yazarken de bu kurala uyulması gerekir.
 * Fotoğraf altlarında kesinlikle yorum yapılmamalı ve haberde geçen satırlar
   direkt alınıp yapıştırılmamalıdır.
 * Kaza, ölüm gibi olaylarda, biri yakalandığında veya biri ödül aldığında,
   fotoğraf karesinde birden çok kişi varsa, haberde adı geçen asıl kişilerin
   isimleri ve konumları (sağda, solda, ortada şeklinde) mutlaka
   belirtilmelidir.
 * Fotoğraf ve görüntünün güncel olup olmadığı açık biçimde belirtilmeli,
   canlandırma görüntülerde de bu, izleyicinin fark edebileceği biçimde ifade
   edilmelidir.


KAYNAK BELIRTILMESI

 * Kendi ürettiğimiz ve abonesi olduğumuz ajansların dışındaki; başka bir
   gazete, tv kanalı, internet haber sitesi, bloktan alınan haber ve metinler
   ile sosyal medya açıklamalarının kaynakları mutlaka belirtilmeli.
 * Alıntılanan haber asla birebir kopyalanmamalı.
 * Spotu ve girişi, alıntılanan habere uygun olarak editör tarafından yeniden
   yazılmalı.
 * Ardından da kaynak, haber metninin içinde, örneğin; “Milliyet gazetesinde yer
   alan habere göre” ifadesi ile belirtilmeli.
 * Habere asla kaynak belirterek başlanmamalı.
 * Kaynak belirtimi haber sonunda parantez içinde, örneğin; (Vatan) şeklinde
   verilmemeli.
 * Haber iki ya da daha fazla ajanstan derlenerek alınmış ise kaynak belirtme
   bölümünden çoklu seçim ile tüm ajanslar işaretlenmeli.
 * Haber iki ayrı gazete ya da TV’den derlenmişse, alıntılanan bölümlerinde
   kaynakların adı geçirilmeli. Özellikle ulusal ve dış basın derlemelerinde bu
   yöntem mutlaka kullanılmalı.
 * Yeni Şafak gazetesi, yenisafak.com.tr ve de TVNET, Derin Tarih, Lokma,
   Nihayet ve Albayrak Grubuna bağlı yayın organlarının ürettiği haberlerde
   mutlaka muhabir imzası kullanılmalı.
 * Abonesi olmadığımız ANKA, Cihan ve yerli haber ajanslar ile uluslararası
   ajansların; haber, fotoğraf ve videoları hiçbir şekilde kullanılmamalı.


ETIKET KULLANIMI

Tüm haberler için etkin bir arama motoru optimizasyonu yani SEO çalışması
yapılmalıdır. Haberin başlığı SEO’ya uygun olmalıdır. Yani başlığın ilginç ve
diğer sitelerdeki ilgili makalelerin başlıklarından farklı olması gerekir.

 * Başlıklar aşırı uzun olmamalı. En önemlisi arama motorlarında öne çıkmak
   istediğiniz kelimeler başlık içerisinde yer almalı.
 * Ara başlıklar arama motorlarının dikkatini daha fazla çekeceği için
   hedeflediğiniz anahtar kelimeler ara başlıklara yedirilmeli.
 * SEO’ya uygun makale yazımında 200 kelime için 4 ila 5 etiket kullanmanız
   gerekmektedir. Makaleniz uzadıkça bu sayı da artacaktır.
 * Son yıllarda Google görsel aramalar arttı. Bu nedenle resimlerde resim altı
   yazıları kullanmaya önem verilmeli.
 * Haber metninde mutlaka konuyla ilgili diğer haberlere site içi link
   verilmeli.
 * Haber yazarken SEO açısından içeriğin özgün olması gerekmektedir. Zaman yok
   ise en azından alınan haberin “Başlık, Spot ve Giriş cümlesi” mutlaka
   değiştirilmelidir.
 * Arama motorları için temel olan özgün içeriktir. Çünkü aynı içerik birçok
   sitede aynen yer aldığında birçok sitenin arasından sıyrılıp sitenizin
   sıralamaya girmesi zorlaşmaktadır.
 * Anahtar kelimeleri yazarken özel aranma terimleri girilmelidir.
   Kullanıcıların arama motorunda arayabileceği terimler başlığa
   serpiştirilmelidir.

ÖRNEK:

“O takım bu gece kimle maç yapacak?” (Yanlış)
 * Yukarıdaki cümlede olduğu gibi belirsiz başlıklar siteye giren kullanıcı için
   tıklanılası olabilir, fakat arama motorları açısından olumsuz bir durumdur.
   Arama motoru başlıklardan arama yapmaya

ÖRNEK:

“Arsenal-Galatasaray maçı bu akşam” (Doğru)
 * Başlık ve spotta anahtar kelimeler yer aldığında kelime yoğunluğu
   artacağından sıralamada daha öne çıkma ihtimali artar. Anahtar kelimelerin
   başlıkta 1, spotta 1-2 kez kullanılması yeterli olur.
 * Anahtar kelimeleri mümkün olduğunca cümlelerin baş tarafına yakın olacak
   şekilde kullanılmalı.
 * Haber detayında anahtar kelimeler en az 6-7 kez kullanılabilir. Fakat bu
   kelime dizilimlerinin art arda olmaması gerekiyor. Sıralı şekilde sürekli
   aynı kelimeleri çevirmek manipülasyon olarak algılanır ve spam cezası alma
   sebebidir. Eğer anahtar kelimeler uygun şekilde yerleştirilirse yazının
   akışında da büyük bir problem olmayabilir. Anahtar kelimeler detay içine
   serpiştirilmelidir. Anahtar kelime yoğunluğu en az yüzde 6 olmalıdır.
 * Haber detayı mümkün olduğu kadar resim, fotoğraf veya videolarla
   desteklenmelidir.
 * İçeriği zenginleştirilmiş haberler arama motorları açısından kısa bilgiler
   verenlere göre daha değerli görülür.
 * Bağlantılı haberler varsa onlara link verilmesi de ayrıca arama motorların
   açısından içeriğin daha değerli olarak algılanmasına sebep olur.
 * Başlık önceden girilmiş bir başlığa aynen benzememeli. Ek kelimeler ve
   cümleciklerle başlık farklılaştırılmalıdır.

ÖRNEK:

Galatasaray Beşiktaş derbisi hangi kanalda saat kaçta? (Yanlış) Galatasaray
Beşiktaş derbisi hangi kanalda saat kaçta? Lider kim olacak? (Doğru)


LINK KULLANIMI

Haber içinde farklı site ve kaynaklara link verme (yönlendirme) yapmamız gereken
durumlarda, uymamız gereken bir takım kurallar var.
Haberlerle birlikte kullanılması gereken PDF dosyası, uzun Word eklentisi (2220
kişilik YSK kararnamesi gibi), infografik ve de ilişkili haberlere link vererek
yönlendirme yapabiliriz.

 * Veri tabanımızda girdiğimiz haberle ilgili eski haberler varsa, sayfanın
   sonunda uygun ve yönlendirici bir başlık ile link verilmeli.
 * Vereceğimiz link okuru sayfadan çıkarmamalı. Link başka bir sekmede açılmalı.
   Editör panelden link verirken bu seçeneği işaretlemeli.


SAKINCALI İFADELER

Başlık ve haber metinlerinde; argo, müstehcen, amiyane tabirler ile mekanlara
kutsallık katan (mabet gibi) ifadeler ve galiz küfürler kesinlikle
kullanılmamalı.

ÖRNEKLER:

çok seksi, seksi manken, yakışıklı oyuncu, futbol mabedi, lafı koydu, doksana
çaktı..


MANŞET POLITIKASI

Manşet, yenisafak.com.tr’nin okurlarıyla ilk temas alanıdır. Sitenin haber
politikası manşetlerden belli olur. Ayrıca okunma yoğunluğunu da manşetler
belirler. Manşet politikası sadece yenisafak.com.tr’ye özgüdür. Diğer site ve
ajansların manşet politikası bizim için bağlayıcı değildir.

 * Manşetler tek düze ve birbirine benzer olmamalı, haber çeşitliliği zengin
   olmalı.
 * Siyasi cinayetler, afetler, uçak, gemi ve tren kazaları, çok ölümlü trafik
   kazaları, uçak kaçırma, ülkeler arası kriz, tanınmış bir kişinin ölümü,
   ünlüleri hedef alan saldırı ve suikast girişimleri, orman yangınları, terör
   saldırıları, rehin alma, ülke gündemini ilgilendiren sıcak gelişmeler, flaş
   olarak verilirken aynı anda manşete de konulmalı.
 * Çok önemli gelişmeler mutlaka birinci manşet olmalı. Önemli gelişmelerin
   detaylarından da iki ya da daha fazla manşet çıkarılabilir. (Büyük bir
   patlamanın ilk görüntüleri, olayla ilgili resmi açıklama, görgü tanığı
   ifadeleri gibi..)
 * Editörler manşete alacakları haberleri, yayın müdürü veya manşetten sorumlu
   editöre danışarak belirlemeli.
 * Maksimum 45 dakikada bir mutlaka yeni manşet atılmalı. Çok önemli bir olay
   yoksa bu sürede birinci manşet de değiştirilmeli.
 * Çok önemli bir olay yoksa üst üste manşet de atılmamalı. (5 dakika içinde iki
   manşet gibi.)
 * Ayrıntıları gelecek olan ve detayları henüz netleşmemiş manşet haberlere
   ilişkin yeni bilgi araştırılıp haber mutlaka güncellenmeli.
 * Manşetteki ayrıntıları beklenen habere ait yeni bilgiyi ajans geçmese de,
   olay yerinden yayın yapan televizyon kanalları ya da muhabirlerin
   açıklamalarından faydalanılmalı.
 * Haberin iç başlığı ile manşet başlığı mümkünse farklı ve okuru yanıltmadan
   merak ettirici olmalı.
 * Manşette kullanılacak fotoğraf, başlık ve haberle mutlaka uyumlu olmalı.
 * Manşette kesinlikle tashih hatası yapılmamalı.
 * Başlık ve spottaki ifadeler mutlaka farklı olmalı.
 * Çok tanınmış birinin fotoğrafı kullanılacaksa başlıkta adı geçmemeli.
   (Erdoğan çok sert konuştu, yerine “çok sert konuştu” başlığı kullanılmalı.

Manşetteki başlıklar çok zorunlu haller dışında 6 kelimeyi geçmemeli.


VIDEO YÜKLENMESI

Video yüklenmesi iki ayrı şekilde değerlendirilir. Birincisi; başlı başına haber
olan video, ikincisi; haberin detayı olarak, habere dâhil edilen video.

 * Hatırlatma amaçlı arşiv görüntüsü haricinde eski videolar kullanılmamalıdır.
 * 4/3 oranlarındaki videolar, bozulmamak şartıyla 640/480’e çekilmelidir.
 * Televizyon kanallarından alınan videolara TVNET logosu basılmamalıdır.
 * Cep telefonlarıyla dikey çekilen görüntülerin kenarlarındaki siyah boşluklar,
   videoyla doldurulup blur atılmalıdır.
 * Ajanslardan gelen görüntülerde gereksiz yerler ayıklanıp videolar daha sade
   ve kısa hale getirilmelidir.
 * 30 Saniyenin altındaki videolarda tekrarlara yer verilerek içeriğe göre slow
   motion gibi tekniklerle video 30 saniyenin üzerine çıkarılmalıdır.
 * Haber olacak videolarda mutlaka haber metni standartlarında açıklamalar yer
   almalı.
 * Video altına yazılacak spot, 80 kelime de ya da 700 karakteri (boşluklu)
   geçmemeli.
 * Önemli projelerin açılışları, temel atma törenleri, inşaat çalışmalarının
   seyri mutlaka video haber olarak yayınlanmalı.
 * Doğal afet, patlama, terör saldırısı gibi flaş gelişmelerin ilk görüntüleri
   mutlaka video olarak yayınlanmalı. İlgili haberlerin içine ayrı ayrı
   eklenmeli.
 * Videolar belli bir kalitede olmalı. Bir futbol maçından çekilmiş görüntü var
   ise kaleye giden futbol topu görünür kalitede olmalı.


FOTO GALERI HAZIRLANMASI

Foto galeriler de tıpkı video gibi iki ayrı şekilde değerlendirilir. Birincisi;
başlı başına haber olan foto galeri.. İkincisi; haberin detayı olarak, habere
dâhil edilen foto galeri..

 * Siteye galeri olarak yüklenecek fotoğrafların ölçüsü en az 640×640
   ölçülerinde olmalı.
 * Eğer fotoğraf düşük kaliteli ise ve 640 ebatında büyütüldüğünde görselliği
   bozuluyorsa, 640×640 ölçülerindeki, rengi ve konsepti daha önceden belirlenen
   bir zeminin üzerine konularak yüklenmeye hazır hale getirilmeli. Bu uygulama
   özellikle sosyal medya alıntıları ile hazırlanan galerilerde kullanılmalı.
 * Başlı başına haber olacak foto galeriler en az 4 fotoğraftan oluşmalı.
 * Haber olacak foto galerilerde mutlaka, haber metni standartlarında fotoğraf
   altı açıklamalar yer almalı.
 * Foto galeri haberler fazla tıklanma amacı ile gereksiz yere uzatılmamalı.
   Galerinin metni bağlamından kopacak şekilde cümle cümle ayrılmamalı.
 * Fotoğraf altına yazılacak metin, 50 kelime de ya da 400 karakteri (boşluklu)
   geçmemeli.
 * Önemli projelerin açılışları, temel atma törenleri, inşaat çalışmalarının
   seyri mutlaka foto galeri olarak yayınlanmalı.
 * Doğal afet, patlama, terör saldırısı gibi flaş gelişmelerin ilk görüntüleri
   mutlaka foto galeri olarak yayınlanmalı. İlgili haberlerin içine ayrı ayrı
   eklenmeli.
 * Milli maçların (futbol, basketbol) Avrupa kupalarında oynayan Türk
   takımlarının (futbol, basketbol) 4 büyükler olarak tanımlanan Beşiktaş,
   Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un lig maçları ve kendi aralarında
   oynadıkları maçların, maç öncesi, maç esnası ve maç sonrası ajanslardan
   servis edilen fotoğrafları mutlaka, ilgili habere galeri olarak eklenmeli.
 * Aynı şekilde diğer (amatör) spor branşlarındaki tarihi başarılar, Avrupa
   zaferlerinin fotoğrafları da habere galeri olarak eklenmeli.


KÖŞE YAZI GIRIŞI

Köşe yazıları; gazete ve internet sitesi yazarları olarak ikiye ayrılıyor.
Gazete yazarları ise; ana gazete, hafta sonu eki ve yorum sayfası yazarları
olarak üçe ayrılıyor. İnternet sitesi yazarları, internet köşe yazarı ve
internet yorum sayfası yazarı olarak ikiye ayrılıyor. Bu tanımlar editör için
sadece kategori tayininde önem arz ediyor.

 * Tüm bu yazarların yazıları aşağıdaki kıstaslara göre siteye yüklenmelidir.
 * Gazete yazarları, baskıya giden matbuya girilmiş haliyle kopyalanarak siteye
   yüklenir. Yazar eğer ‘bold’lama yaptıysa ve gazetede de bu şekilde
   yayınlandıysa internet sitesinde de birebir aynı ‘bold’lama yapılması
   gerekiyor.
 * Gazete yazarları, gazete baskıya gittikten sonra siteye aktarılmalı. Son anda
   yapılan değişiklikler açısından bu kural çok önemli.
 * İnternet yazıları da, eğer yazarı tarafından ‘bold’lama yapılmış şekilde
   gönderildiyse, aynı şekilde siteye aktarılmalı.
 * Yazar, yazısında bir önceki yazısına ya da tarih vererek daha eski bir
   yazısına atıf yaptıysa mutlaka o yazıya link verilmeli.
 * İnternet yazıları son okumadan geçmeden asla siteye yüklenmemeli.
 * Yazar yazısını parçalı yani birkaç farklı konu üzerinden kaleme aldıysa
   paragraf ayrımlarına ve ara başlıklara mutlaka dikkat edilmeli.
 * Yazar gazete yazısında, konuya ilişkin bir fotoğraf kullandı ise aynı
   fotoğraf sitede de kullanılmalı.
 * Yazının anahtar kelimeleri mutlaka metinden uygun ifadeler içermeli. “Salih
   Tuna’nın köşe yazısı” ya da “yazının başlığı” gibi anahtar kelimeler asla
   kullanılmamalı.


EN SIK GÖRÜLEN KELIME HATALARI

Yanlış Doğru 20 ABD doları 20 ABD Doları 20 Dolar 20 dolar 20 Lira 20 lira 20
Sterlin 20 sterlin 20 türk lirası 20 Türk lirası akşam üstü akşamüstü arasına
ara sıra ardısıra ardı sıra arzetmek arz etmek ayak üstü ayaküstü ayırdetmek
ayırt etmek ateşe ataşe antreman antrenman Azerbeycan Azerbaycan baş vurma
başvurmak başbaşa baş başa bir çok şey birçok şey bir kaç şey birkaç şey birgün
bir gün birşey bir şey cafe kafe Cuma Namazı Cuma namazı doğal gaz doğalgaz
döküman doküman Editoryal editöryal el kondu el konuldu entellektüel entelektüel
farketmek fark etmek gurup grup haketmek hak etmek harhangibiri herhangi biri
Hemşeri hemşehri herbiri her biri hergün her gün heryer her yer hiç bir şey
hiçbir şey ızdırap ıstırap insiyatif inisiyatif jet-sky jet-ski kampus kampüs
kitlenmek kilitlenmek Klavuz kılavuz klüb kulüb kokareç kokoreç kolleksiyon
koleksiyon komser komiser konservosyon konservasyon konteynýr konteyner kovöz
kuvöz kurra kur’a küpür kupür M.Ö. MÖ M.S. MS menü mönü MOBESE mobese moderator
moderatör mubaşir mübaşir muhtacolmak muhtaç olmak ön görmek öngörmek park
yapmak park etmek pekaz pek az pekçok pek çok peşisıra peşi sıra piriz priz
poğça poğaça provakasyon provokasyon red edildi reddedildi restaurant restoran
santrafor santrfor sezeryan sezaryen stand stant suç üstü suçüstü süpriz sürpriz
şehidolmak şehit olmak taktir takdir tasviye tasfiye terketmek terk etmek
vaadetmek vaat etmek var saymak varsaymak vaz geçmek vazgeçmek ve ya veya ya hut
yahut yalnış yanlış yansıra yanı sıra yanlız yalnız yanyana yan yana

© 2023 Piri Medya A.Ş.